天定聖人
Thian tēng sèng-jîn
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 無lo̍h名 |
| 卷期 | 臺灣府城教會報 |
| 卷期 | 第68卷 |
| 日期 | 1891/1 |
| 頁數 | 100 |
白話字（原文數位化）
Thian tēng sèng-jîn
1891.01 TĒ LA̍K-CHA̍P-PEH TIUN p.100,102
(Khó͘ Sian-siⁿ tuì oā-pò hoan-e̍k--ê.)
Khóng-chú kóng, “Kun-chú ê lâng, sim pêⁿ-tháⁿ kóng-khoah; siáu-jîn ê lâng, sim tn̂g-tn̂g iu-būn.” In-uī lâng ē sūn- thian an-bēng, chiū só͘ tú-tio̍h iā ka-tī an-ún, bô chi̍t só͘-chāi m̄ thò-tòng. Siat- sú ū su-sim khoà-lū him-bō͘ ài koáⁿ-kín tit-tio̍h kong-bêng lī-lō͘, beh thài-ē sî-sî hián-chhut khoài-lo̍k ê sim mah? Hô- hóng lâng só͘ khiā-khí ê só͘-chāi, an, guî, sūn, ge̍k só͘ tú-tio̍h--ê tē-it bô tiāⁿ-tio̍h. Taⁿ ū chi̍t lâng khiā-khì tī ke̍k-guî ke̍k-ge̍k ê só͘-chāi iā bē tì-kàu sòng-sit i ê sìⁿ-miā, kàu boé ē tit-tio̍h pó-choân, in-uī ū thian-bēng tī hit tiong-kan.
Chhin-chhiūⁿ chêng ū chi̍t-ê Hoê-hoê- kàu ê lâng miâ Ai-ki-pā. I in-uī pún- kok huí-luī jiáu-loān, chhut-goā kiâⁿ-iû ta̍k kok; i chi̍t-sin só͘ toà ê mi̍h chí-ū saⁿ-kiāⁿ, í-goā bô pa̍t kiāⁿ mi̍h. Saⁿ-kiāⁿ sī sím-mi̍h? 1. Chiū-sī chi̍t-ki teng, tī mê-kan lī-piān thang khoàⁿ keng-chheh. 2. Chi̍t-chiah ke, chá-khí thang thî, thiaⁿ- kìⁿ i ê siaⁿ thang khí--lâi. 3. Chi̍t-phit lû à, chhut-goā thang thè kiâⁿ. Ai-ki-pā chi̍t ji̍t tī lō͘--ni̍h tú-tio̍h ji̍t beh lo̍h-soaⁿ ê sê, koh sin-thé ū ià-siān, hut-jiân khoàⁿ-kìⁿ thâu-chêng ū hiuⁿ-chng, sim- lāi put-chí hoaⁿ-hí, phah-sǹg chng-lāi ê lâng tek-khak ē lîn-bín koè-lō͘ ê lâng- kheh, thang kā in chioh-hioh koè chi̍t mê. Kàu chng-tiong sì-kè kā lâng chioh- hioh, bô phah-sǹg hit chng--ni̍h ê lâng lóng-chóng bô hó-ì, bô chi̍t lâng beh chioh i toà. Hit chi̍t-sî ji̍t beh àm, chìn- thè lióng-lân, tī bô nāi-hô ê sî, khoàⁿ-kìⁿ chng-piⁿ ū chi̍t-châng toā chhiū-nâ, lāi- bīn ìm-ńg chheⁿ-chhuì, chiū táⁿ-sǹg beh hit só͘-chāi koè chi̍t mē, chhin-chhiūⁿ poe-chiáu chiām hioh chhiū-nâ chi̍t-iūⁿ. Chiū kéng chi̍t uī lâi khùn, in-uī sng-koâⁿ seh-tàng khùn bē chiâⁿ-bîn, hoan- lâi hoan-khì ka-tī thó͘-khuì, iā ka-tī an- uì kóng, siūⁿ hit chng-tiong bô chi̍t lâng khéng lâu goá, tek-khak sī Siōng-tè ê chí-ì tāi-seng chù-tiāⁿ, khah ū hó-ì tī hit tiong-kan.
Tuì án-ni chiū khí-lâi chē, tiám-teng khoàⁿ keng-chheh, khoàⁿ boē kàu chi̍t ia̍h, chhiū-nâ-lāi khí kông-hong chiong teng chhoe-hoa. Ai-ki-pā chiū iû-goân ka-tī an-uì, koh kóng, goá ài khoàⁿ keng-chheh iā m̄-thang mah? Che iā sī Siōng-tè ū hó-ì hō͘ goá m̄- thang khoàⁿ keng-chheh. Tuì hit-tia̍p koh tó teh khùn, thèng-hāu thiⁿ-kng chiah koh phah-sǹg beh kiâⁿ , á-sī beh hioh, ba̍k-chiu tú-á ha̍p; chiū chi̍t chiah chhâi-lông lâi, tuì hit chiah ke kā--khì. Ai-ki-pā koh kóng, chheng-chá teh kiò goá khí--lâi ê pêng-iú koh sit-lo̍h lah! Che bô-m̄-sī Siōng-tè ê chí-ì. Nā-sī kin- á-ji̍t só͘ tú-tio̍h ê kéng-hóng sī chin khó͘-chhó͘, goá ê sán-gia̍p í-keng sit-lo̍h chi̍t toā poàⁿ, iáu-kú m̄-chai ū sím-mi̍h hoān- lān bô? Kóng tú-á soah, hut-jiân chi̍t chiah sai lâi, chiong lû-á kā-khì chia̍h.
Ai-ki-pā chiū thó͘-khuì kóng, ke hō͘ chhâi-lông kā--khì, lû-á hō͘ sai kā-- khì, teng hō͘ hong chhoe-hoa. Taⁿ suî-sin só͘ toà ê sán-gia̍p it-chīn bô lah! Beh cháiⁿ-iūⁿ ah! Beh cháiⁿ -iūⁿ ah! Kin-á-ji̍t só͘ tú-tio̍h--ê si̍t-chāi chi̍t-sì- lâng só͘ boē bat ū--ê. Chiū choán-tńg lâi siūⁿ, koh ka-tī an-uì kóng, Taⁿ só͘ tú-tio̍h ê khó͘-chhó͘ lóng bô chhut tī Siōng-tè ê ì-goā. I só͘ kóng án-ni m̄-nā bô oàn-hīn Siōng-tè, koh o-ló Siōng- tè; o-lò soah koh tó teh khùn, hoan-lâi hoan-khì kàu poàⁿ-mê, bē-ē chiâⁿ-bîn; thèng-hāu thiⁿ-kng chiū khì chng-lāi phah-sǹg ài beh bé chi̍t chiah lû-á lâi thè kiâⁿ. Kàu chng-tiong bô khoàⁿ-kìⁿ chi̍t lâng, sim-lāi teh gông-ngia̍h kî- koài, hô-hòng sî í-keng m̄-sī chá, chiū ū-ê teh hó khùn, chiah oàⁿ kiám lóng bô chi̍t kháu-chàu ê lâng khí--lâi mah? Chiū ka-tī chi̍t-ê tī chng-lāi kiâⁿ-lâi kiâⁿ-khì; kiâⁿ ū put-chí kú, iû-goân bô khoàⁿ-kìⁿ chi̍t lâng khí-lâi, sim-lāi toā- toā gî-ngái, si̍t-chāi bē-hiáu-tit hit-ê iân-kó͘; chiū thèng-hāu kàu kú-kú, iû- goân sī án-ni. Kàu hit-sî bē-ē jím-tit, chiū tī ta̍k ke ê mn̂g-phāng thàm khoàⁿ, khoàⁿ-kìⁿ chhù-lāi ê chêng-hêng, hut- jiân toā kiaⁿ-hiâⁿ, in-uī chhù-lāi ê sin-sī tó-lâi tó-khì, bah hoeh lîm-lî, koh ū siuⁿ- láng ián-tī thô͘--ni̍h. Ai-ki-pā khoàⁿ- kìⁿ chit-hō kéng-hóng, hut-jiân chai sī cha-mê tek-khak ū toā-chha̍t lâi thâi lâng chhiúⁿ kiap.
Hit-sî Ai-ki-pā ka-tī thó͘-khuì kóng, goá khoàⁿ lán chit sè-chiūⁿ ê lâng, lóng chhin-chhiūⁿ kīn-sī ê ba̍k-chiu nā-tiāⁿ; khoàⁿ kīn ū khoàⁿ-kìⁿ,khoàⁿ hn̄g chiū bô khoàⁿ-kìⁿ; khah chē sī án-ni. Koh bē kim-tit ka-tī ê sim àm-chīⁿ hoaⁿ-hí kóng, nā cha-mê chng-lāi ê lâng khéng chioh goá hioh, chiū goá soà kap chng- lāi ê lâng lóng-chóng bia̍t-bô. Nā teng bô hō͘ hong chhoe-hoa, kng chiò chhut chhiū-nâ-goā chha̍t tek-khak chai chhiū- nâ-lāi ū lâng; ke nā bô hō͘ chhâi-lông kā--khì, chi̍t-ē thî tek-khak hō͘ chha̍t thiaⁿ-kìⁿ; iū-koh lû-á bô hō͘ sai kā--khì, chha̍t thiaⁿ-kiⁿ lû-á háu ê siaⁿ, chiū ē chai chhiū-nâ-lāi ū lâng tek-khak ē lâi kiap-sat, goá kiám m̄-sī hō͘ teng, ke, lû-á só͘ liân-luī mah? Nā-sī goá ê mi̍h bô--khì, lâng ē tit-tio̍h pó-choân tī-teh. Che nā m̄-sī Siōng-tè ê khuì-la̍t bē-ē án-ni. Taⁿ í-āu goá to̍k-to̍k oá-khò Siōng-tè.
Hai! chhin-chhiūⁿ Ai-ki-pā ê lâng khiā-khì ke̍k-guî ke̍k-ge̍k ê só͘-chāi, lóng bô oàn-hīn Siōng-tè, iā bô koè-siàu lâng, khiā-khí kan-khó͘ ê kéng-hóng lia̍h-chò pêng-siông, chiū thang kóng i sī “Ti thian-bēng ê kun-chú; iā thang kóng i sī ta̍t thian-bēng ê kun-chú.”
漢羅（Ùi原文改寫）
天定聖人
1891.01 第六十八張 p.100,102
(許先生對畫報翻譯--ê。)
孔子講，「君子ê 人，心平坦廣闊；小人ê 人，心長長憂悶。」因為人會順天安命，就所tú著也家己安穩，無一所在m̄ 妥當。設使有私心掛慮欣慕愛趕緊得著功名利祿，beh thài 會時時顯出快樂ê 心mah？何況人所企起ê 所在，安、危、順、逆所tú著--ê 第一無定著。今有一人企起tī 極危極逆ê 所在也bē致到喪失伊ê 性命，到尾會得著保全，因為有天命tī hit 中間。
親像前有一個回回教ê 人名埃基巴。伊因為本國匪類擾亂，出外行遊逐國；伊一身所帶ê 物只有3 件，以外無別件物。3 件 是甚物？1.就是一枝燈，tī 暝間利便thang 看經冊。 2.一隻雞，早起thang 啼，聽 見伊ê 聲thang 起--來。3.一匹驢仔，出外thang 替行。埃基巴一日tī 路--ni̍h tú著日beh 落山 ê 時，koh 身體有厭siān，忽然看見頭前有鄉庄，心內不止歡喜，扑算庄內ê 人的確會憐憫過路ê 人客，thang kā in 借歇過一暝。到庄中四界kā 人借歇，無扑算hit 庄--ni̍h ê 人攏總無好意，無一人beh 借伊toà。Hit 一時日beh 暗，進退兩難，tī 無奈何ê 時，看見庄邊有一叢大樹林，內面蔭影青翠，就打算beh hit 所在過一暝，親像飛鳥暫歇樹林一樣。就揀一位來睏，因為霜寒雪凍睏bē成眠，翻來翻去家己吐氣，也家己安慰講，想hit 庄中無一人肯留我，的確是上帝ê 旨意代先注定，較有好意tī hit中間。
Tuì án-ni 就起來坐，點燈看經冊，看boē到一頁，樹林內起狂風將燈吹花。埃基巴就猶原家己安慰，koh 講，我ài看經冊也m̄-thang mah？Che 也是上帝有好意hō͘ 我m̄-thang 看經冊。對hit-tia̍p koh 倒teh 睏，聽候天光才koh 扑算beh 行，抑是beh 歇，目珠tú仔合；就一隻豺狼來，對hit 隻雞咬--去。埃基巴koh 講，清早teh 叫 我起來ê 朋友koh 失落lah！Che 無m̄ 是上帝ê 旨意。若是今仔日所tú著ê 境況是真苦楚，我ê 產業已經失落一大半，iáu-kú m̄ 知有甚物患難無？講tú仔煞，忽然一隻獅來，將驢仔咬去食。
埃基巴就吐氣講，雞hō͘ 豺狼咬--去，驢仔hō͘ 獅咬--去，燈hō͘ 風吹花。今隨身所帶ê 產業一盡無lah！Beh 怎樣ah！Beh 怎樣ah！今仔日所tú著--ê 實在一世人所boē bat 有--ê。就反轉來想，koh 家己安慰講，今所 tú著ê 苦楚攏無出tī 上帝ê 意外。伊所講án-ni m̄-nā 無怨恨上帝，koh o-ló 上帝；o-ló 煞koh 倒teh 睏，翻來翻去到半暝，bē會成眠；聽候天光就去庄內扑算愛beh 買一隻驢仔來替行。到庄中無看見一人，心內teh 戇ngia̍h 奇怪，何況時已經m̄ 是早，就有ê teh 好睏，chiah 晏kiám攏無一口灶ê 人起--來嗎？就家己一個tī 庄來行來行去；行有不止久，猶原無看見一人起來，心內大大疑礙，實在bē曉得hit 個 緣故；就聽候到久久，猶原是án-ni 。到hit 時bē會忍tit，就tī 逐家ê 門縫探看，看見厝內ê 情形，忽然大驚惶，因為厝內ê 身屍倒來倒去，肉血淋漓，koh 有箱籠ián tī 土--ni̍h。埃基巴看見這號景況，忽然知是 昨暝的確有大賊來thâi 人搶劫。
Hit 時埃基巴家己吐氣講，我看咱這世上ê 人，攏親像近視ê 目珠nā-tiāⁿ；看近有看見，看遠就無看見，較濟是án-ni 。Koh bē禁tit家己ê 心暗靜歡喜講，若昨暝庄內ê 人肯借我歇，就我續kap庄內ê 人攏總滅無。若燈無hō͘ 風吹花，光照出樹林外賊的確知樹林內有人；雞若無hō͘ 豺狼咬--去，一下啼的確hō͘ 賊聽見；又koh 驢仔無hō͘ 獅咬--去，賊聽見驢仔吼ê 聲，就會知樹林內有人的確會來劫殺，我 kiám m̄ 是hō͘ 燈，雞，驢仔所連累mah？若是我ê 物無--去，人會得著保全tī-teh。Che 若m̄ 是上帝ê 氣力bē會án-ni。今以後我獨獨倚靠上帝。
Haiⁿ！親像埃基巴ê 人企起極危極逆ê 所在，攏無怨恨上帝，也無過siàu 人，企起艱苦ê 境況掠做平常，就thang 講伊 是「知天命ê 君子；也thang 講伊是達天命ê 君子。