論喪事

Lūn Song-sū

文獻資訊

項目	資料
作者	劉慕清 Lâu Bō͘-chheng
卷期	臺灣府城教會報
卷期	第60卷
日期	1890/5
頁數	38

白話字（原文數位化）

Lūn Song-sū

1890.05 TĒ LA̍K-CHA̍P TIUN P.38-40

(Sī Lāu Bō͘-chheng chò--ê.)

(Chiap chêng-tiuⁿ tē 28 bīn.)

Kè-siū-têng.

Ū lâng oē sí lâng ê hêng-tô͘, hō-chò Khioh siáu-éng, iā kóng, Khioh tāi-siū. Chhut-chòng ê sî hit pak siáu-éng hē tī chhâ-kiō, kng tī koan chêng; hit téng-kiō chiū hō-chò Kè-siū-têng. Chòng liáu tò--lâi hit pak siū kuì tī An-lêng ê só͘-chāi.

Khioh tāi-siū thang hō͘ kiáⁿ-sun khoàⁿ chó͘-kong ê hêng-siōng, khiok m̄-sī īⁿ-toan, chóng bē-pí-tit hip-siōng khah tio̍h-hoat.

Khai-lō͘-sîn, iā kóng Khóng-kèng

ēng choá kô͘ chi̍t sian lò-lò ê choá-lâng, bīn-māu hiong-ok thang kiaⁿ, chhiú kia̍h lāi-khì, hō-chò Khai-lō͘-sîn. Nn̄g lâng oē bīn, thâu-mn̂g phah-soàⁿ, hû choá-lâng lâi kiâⁿ. Ì-sù sī beh koáⁿ-tio̍k hiong-sîn ok-soah, hō͘ bông-hûn bián kiaⁿ. Ū só͘-chāi bô ēng. Che sī īⁿ-toan. Kî-î moâ-teng, âng-chhái, pe̍h-chhái kì-jiân m̄-sī īⁿ-toan, ēng iā bô hông, m̄ ēng iā ē chò--tit, m̄-bián khu-chip koè-thâu.

Bán-liân, sio̍k kóng Liân-te̍k, Kó͘-ga̍k

Ū ke-sū ê lâng koè-sin ū chhin-chiâⁿ pêng-iú, ēng tiû siá jī lâi chēng song-ka, hō-chò Liân-te̍k. Só͘ siá ê jī tāi-khài sī chheng-ho͘ o-ló koè-sì ê lâng. Chhut-chòng ê sī song-ka pâi hiah-ê liân-te̍k tī koan-chêng chò êng-hián. āu-lâi tiàu tī thiaⁿ-thâu. Che m̄-sī īⁿ-toan.

Ū lâng mn̄g kóng, Ū só͘-chāi ê kàu-hoē ū kong ê liân-te̍k, liân-te̍k--ni̍h só͘ siá, khah chē sī piáu-bêng tō-lí, thang koh ēng mah? ìn i kóng, Ū hit-hō mi̍h piān, beh ēng iā bô hông; bô hit-hō mi̍h iā bián tiâu-kang lâi chò. Sè-sio̍k só͘ hiâm put-chāi liân-te̍k.

Kó͘-ga̍k chiū-sī ta̍k hō ê ga̍k-khì, chhin-chhiūⁿ Kó͘-chhoe toā lô hit-hō. Sè-sio̍k song-sū put-lī ga̍k-khì; chiàu in kóng, ū iu-būn ê phó͘, iā ū hoaⁿ-hí ê phó͘. Nā bô kó͘-chhoe sàng-chòng, chiū-sī ke̍k-sàn ê lâng. Chit-hāng sìn Chú ê lâng bián chip-it cheng-lūn. Song-ka nā chhim-chai tō-lí, bián ēng sī hó; siat-sú kian-chip beh ēng, chiū bián-kióng ap-chè i, iā sī kiáu-jiáu ê sū. Khó-í iû-chāi lâng phah-sǹg, hiān-sî bián li̍p tēng-kui.

Pàng-choá

Chi̍t lâng the̍h gîn-choá tī koan-chêng, thiah gîn-choá hiat lo̍h thô͘, hō-chò Pàng-choá. Khah siông sī kiáⁿ-sài teh pàng. Ì-sù sī beh hō͘ bông-hûn ū kì-jīn thang tò--lâi chhù--ni̍h. Ū lâng kóng, Sī kā soaⁿ-sîn bé lō͘ koè.

Chit-hō ê só͘-chāi sī put-thong bû lí. Nā sîn-hûn tio̍h jīn hit ê choá chò kì-jīn, chiū ún-tàng ē kiâⁿ chhò lō͘. In-uī hong chi̍t-ē chhoe, gîn-choá chiū sì-kè poe, sì-sàn khì; kiám m̄-sī hāi bông-hûn bô soaⁿ bô sū mah? Nā kóng tio̍h bé lō͘ chiàⁿ ē-tit koè, chiū boē ū choá ê sî, bông-hûn m̄-chai thái ū lō͘ thang koè?

Lūn Phoà-thó͘ khui-khòng

Tio̍h kéng hó sî ji̍t chiàⁿ bián-kiaⁿ siong soah. Chi̍t-ê chhin-lâng chhēng sò͘-i pau pe̍h, pān chi̍t-hù seng-lé kap tē-lí-su khì, pâi seng-lé sio hiuⁿ, kuī teh kā Thó͘-tī-kong khit tē, soà kiû i pó-iū. Kiû liáu ku̍t thô͘, hō-chò Phoà-thó͘. Tē-lí-su keh keⁿ pí jī-hiòng, hō͘ thó͘-kong khui-chò, hō-chò Khui-khòng. Sè-sio̍k nā bô tē-lí-su chhoē tē kah keⁿ, chiū kiaⁿ siong soah, kiáⁿ-sun bē heng-ōng. Che chiū-sī īⁿ-toan. Sèng-keng kóng, Bān-hāng hó ê siúⁿ-sù tuì Siōng-tè chhut (Ngá-kok 1:17) Tek-khak m̄-sī tuì hûn-bōng lâi.

Nā beh ū tē-lêng ē tì-ìm lâng, tē-lí-su ē chhoē hó-hia̍t, chiū sàn-hiong pi-chiān ê lâng, éng bô chhut-thâu ê ji̍t-chí, in-uī bô chîⁿ thang chhiáⁿ sian-seⁿ chhoē tē; Thian-chú, Chu-hô͘, Kheng-siòng ē kú-tn̂g heng-ōng, tāi-tāi êng-hián; in-uī ū koân ū sè thang kéng hó tē-lí. Choáⁿ-iūⁿ tiâu-tē ē piàn-oāⁿ, Kong, Hô͘, Kheng-siòng bô tiāⁿ-tio̍h lâng?

Lūn sé-chēng

Bâi-chòng liáu tò--lâi, chhāi chi̍t-tháng chuí tī tiâⁿ--ni̍h, tō-sū sio hû hō͘ lóng-chóng tàu kha-chhiú ê lâng lâi sé, hō-chò Sé-chēng; ì-sù sī sé liáu chiū m̄-sī chheⁿ-ba̍k, chiàⁿ bē chhek-tio̍h lâng. iā tio̍h kàu chó-iū-lîn mn̂g-kháu, tō-sū liām chiù iô giang-á, ēng tek-se hiù chuí; iā sī sé chheng ê ì-sù.

Lūn An-lêng, iā kóng Khiā-lêng

Saⁿ-ji̍t kô͘ chi̍t-chō choá-chhù chhāi tī thiaⁿ-thâu, hō-chò Lêng-chhù; chhù-lāi ū hûn-sin, iā ū lâm-tông lí-pī kin-suî tī bīn-chêng; ì-sù sī beh sū-hāu bông-hûn. Lêng-chhù ê lióng-pêng ū só͘-chāi pâi sí-lâng ê i-chiûⁿ, ê, bō, kap i pêng-ji̍t teh iōng iàu-kín ê mi̍h-kiāⁿ. Lêng-chhù chêng pâi chi̍t-tè toh, chhāi bo̍k-chú hiuⁿ-lô͘, hō-chò Lêng-toh. Chá-àm tio̍h sio-hiuⁿ tiám-chek, ta̍k-ji̍t nn̄g-pái thiⁿ-pn̄g lâi khàu, hō-chò hàu-pn̄g. Ū só͘-chāi ê hong-sio̍k kìⁿ saⁿ-tǹg thiⁿ chi̍t-oáⁿ pn̄g chhāi tī sí-lâng pêng-sî só͘ chē ê uī. Hit uī pa̍t-lâng m̄-thang chē.

Thàu-chá thàu-àm tī khiā-lêng ê só͘-chāi lâi khàu, hō-chò Kiò khí Kiò khùn. Nā ū chhin-chiâⁿ pêng-iú lâi bāi-song, chú-lâng tio̍h ī-pī ta̍k-hāng hó-sè, chiàⁿ chhoā i kàu lêng-chêng lâi sio-hiuⁿ, kìⁿ ū lâng lâi bāi-song, ta̍k pái tio̍h thî-khàu, bô án-ni chiū m̄-sī lé, lâng chiū hiâm i put-hàu.

Sí liáu chhit-ji̍t tio̍h cheng-chî chò koé pān toā seng-lé lâi hàu, hō-chò Chò thâu chhit; chhit-ji̍t tio̍h chò chi̍t-pái sûn, chhe-it cha̍p-gō͘ tio̍h khah kang-hu lâi hàu. Ta̍k-pái chò sûn ê mi̍h-kiāⁿ kok ū koh-iūⁿ. ēng mi̍h lâi chè bông-hûn, hō-chò Chò-sûn.

Lūn Oân-soaⁿ, Siā-thó͘, ín-hûn

Tâi liáu saⁿ-ji̍t kiáⁿ-sun tio̍h chhēng song-ho̍k, pān nn̄g hù seng-lé, chi̍t hù chè bōng, se̍h bōng lâi khàu, hō-chò Oân-soaⁿ; chi̍t hù pâi tī thó͘-tī bōng-á chêng lâi hàu, hō-chò Siā-thó͘. Hàu-liáu the̍h chi̍t-tè bōng-thâu thô͘ tò-khì hē tī hiuⁿ-lô͘, hō-chò ín-hûn.

Ū só͘-chāi sī kàu chhit-ji̍t chiàⁿ pān seng-lé khì hàu, soà ín-hûn tò--lâi, ì-sù sī kóng, sí-lâng chhit-ji̍t chiàⁿ chai i sí lah, lâi mn̄g Thó͘-tī-kong ê lō͘-kèⁿ; só͘-í song-ka iā tio̍h chi̍t hù seng-lé chè thó͘-tī, kiû i chí-tiám bông-hûn.

Thâu chhit hit mê-hng, Lêng-chhù, Lêng-toh ê ē-kha tio̍h thai hoe-hún, á-sī hoé-hu, thiⁿ-kng thang giām bông-hûn hoê-ka ê kha-jiah.

Nā ū beh chò Kong-kó, ín-hûn tio̍h chhiáⁿ Hoê-siūⁿ, á-sī Tō-sū chiàⁿ ē ēng--tit. Nā chhiáⁿ i ín-hûn, iā tio̍h chhiáⁿ i chò sū. Chit téng-bīn ta̍k-hāng lóng bô ha̍p chin-lí ê kà-sī.

Lūn Tû-lêng, iā kóng The̍h-toh

Ū lâng hàu chi̍t-pah ji̍t, ū lâng hàu sì-cha̍p-káu ji̍t, ū lâng hàu chi̍t-goe̍h ji̍t, iā ū lâng hàu poàⁿ-goe̍h ji̍t; kok suî ke-sū hong-sio̍k bô ū tēng-kui. Kàu hit-ji̍t kng choá-chhù chhut goā-bīn sio, hō-chò Tû-lêng, kng toh kap âng-teng khì lō͘-piⁿ hiat-ka̍k, hō-chò The̍h-toh. Lâu chi̍t-sian sîn-chú sī-nî peh-cheh lâi hàu, hō-chò ho̍k-sāi hiuⁿ-ian. The̍h-toh hit-ji̍t tio̍h bé mi̍h-kiāⁿ lâi chhiáⁿ pang-chān kang ê lâng, hō-chò chhiáⁿ song-kha. Chò koé lâi hēng ū mi̍h chō͘-song ê lâng, hō-chò Tap choá-hūn.

Keh tńg nî tuì sí hit ji̍t lâi hàu, hō-chò Chò tuì-nî. Chheng-bêng ji̍t thâu- chi̍t-pái khì chè bōng, hō-chò Poē sin- bōng. Í-āu ta̍k nî tuì sí hit ji̍t lâi hàu, hō-chò Chò-kī. Hoān ēng seng-lé mi̍h- kiāⁿ, put-lūn hàu sîn-chú chè hûn-bōng, it-khài bô ha̍p Siōng-tè ê chin-lí. Sìn Chú lâng chū-jiân chai.

(āu-tiuⁿ beh koh ìn.)

漢羅（Ùi原文改寫）

論喪事

1890.05 第六十張 P.38-40

(是劉慕清做--ê。)

(接前張第28面。)

過壽亭。

有人畫死人ê形圖，號做Khioh小影，也講：Khioh大壽。出葬ê時hit幅小影下tī柴轎，扛tī棺前；hit頂轎就號做過壽亭。葬了倒-- 來hit幅壽掛tī安靈ê所在。

Khioh大壽thang hō͘子孫看祖公ê形象，卻m̄是異端，總bē比tit翕像較著法。

開路神，也講孔敬

用紙糊一先lò-lò ê紙人，面貌兇惡thang驚，手舉利器，號做開路神。兩人畫面，頭毛扑散，扶紙人來行。意思是beh趕逐兇神惡煞，hō͘亡魂免驚。有所在無用。Che是異端。其餘麻燈、紅綵、白綵既然m̄是異端，用也無防，m̄用也會做--tit，m̄免拘執過頭。

輓聯，俗講聯軸，古樂

有家事ê人過身有親情朋友，用綢寫字來贈喪家，號做聯軸。所寫ê字大概是稱呼o-ló過世ê人。出葬ê是喪家排hiah-ê 聯軸tī棺前做榮顯。後來吊tī廳頭。Che m̄是異端。

有人問講，有所在ê教會有公ê聯軸，聯軸--ni̍h所寫，較濟是表明道理，thang koh用嗎？應伊講，有hit號物便，beh用也無防；無hit號物也免刁工來做。世俗所嫌不在聯軸。

古樂就是逐號ê樂器，親像鼓吹大鑼hit號。世俗喪事不離樂器；照in講，有憂悶ê譜，也有歡喜ê譜。若無鼓吹送葬，就是極散ê人。這項信主ê人免執一爭論。喪家若深知道理，免用是好；設使堅執beh用，就勉強壓制伊，也是攪擾ê事。可以由在人扑算，現時免立定規。

放紙

一人提銀紙tī棺前，拆銀紙hiat落塗，號做放紙。較常是子婿teh放。意思是beh hō͘亡魂有記認thang倒--來厝--ni̍h。有人講，是kā山神買路過。

這號ê所在是不通無理。若神魂著認hit 個紙做記認，就穩當會行錯路。因為風一下吹，銀紙就四界飛、四散去；敢 m̄是害亡魂無soaⁿ無sū嗎？若講著買路正會得過，就boē有紙ê時，亡魂m̄知thái有路thang過？

論破土開壙

著揀好時日才免驚相煞。一個親人穿素衣包白，辦一副牲禮kap地理師去，排牲禮燒香，跪teh kā土地公乞地，續求伊保祐。求了掘土，號做破土。地理師隔庚比字向，hō͘土公開作，號做開炕。世俗若無地理師chhoē地kah庚，就驚相煞，子孫bē興旺。che就是異端。聖經講，萬項好ê賞賜tuì上帝出（雅各1：17）的確m̄是tuì墳墓來。

若beh有地靈會致蔭人，地理師會chhoē好穴，就散hiong卑賤ê人，永無出頭ê日子，因為無錢thang請先生chhoē地；天子、諸侯、卿相會久長興旺，代代榮顯；因為有權有勢thang揀好地理。怎樣朝代會變換，公、侯、卿相無定著人？

論洗淨

埋葬了倒--來，chhāi 一桶水tī埕--ni̍h，道士燒符hō͘攏總鬥跤手ê人來洗，號做洗淨；意思是洗了就m̄是青目，才bē chhek 著人。也著到左右鄰門口，道士念咒搖giang仔 ，用竹梳hiù水；也是洗清ê意思。

論安靈，也講企靈

三日糊一座紙厝chhāi tī廳頭，號做靈厝；厝內有魂身，也有男童女婢跟隨tī面前；意思是beh侍候亡魂。靈厝ê兩爿有所在排死人ê衣裳、鞋、帽，kap伊平日teh用要緊ê物件。靈厝前排一塊桌，chhāi木主香爐，號做靈桌。早暗著燒香點燭，逐日2擺添飯來哭，號做孝飯。有所在ê風俗見三頓添一碗飯chhāi tī死人平時所坐ê位。Hit位別人m̄-thang坐。

透早透暗tī企靈ê所在來哭，號做叫起叫睏。若有親情朋友來覓喪，主人著預備逐項好勢，才chhoā伊到靈前來燒香，見有人來覓喪，逐擺著啼哭，無án-ni就m̄是禮，人就嫌伊不孝。

死了七日著蒸薯做粿辦大牲禮來孝，號做做頭七；七日著做一擺巡，初一十五著較功夫來孝。逐擺做旬ê物件各有各樣。用物來祭亡魂，號做做旬。

論完山，謝土，引魂

埋了3日子孫著穿喪服，辦兩副牲禮，一副祭墓，se̍h墓來哭，號做完山；一副排tī土地墓仔前來孝，號做謝土。孝了提一塊墓頭塗倒去下tī香爐，號做引魂。

有所在是到7日才辦牲禮去孝，續引魂倒--來，意思是講，死人7日才知伊死lah，來問土地公ê路徑；所以喪家也著一副牲禮祭土地，求伊指點亡魂。

頭七hit暝昏，靈厝，靈桌ê下腳著篩花粉，抑是火灰，天光thang驗亡魂回家ê腳跡。

若有beh做功果，引魂著請和尚，抑是道士才會用--tit。若請伊引魂，也著請伊做事。這頂面逐項攏無合真理ê教示。

論除靈，也講提桌

有人孝一百日，有人孝四十九日，有人孝一月日，也有人孝半月日；各隨家事風俗無有定規。到hit日扛紙厝出外面燒，號做除靈，扛桌kap紅燈去路邊hiat-ka̍k ，號做提桌。留一仙神主是年八節來孝，號做服事香煙。提桌hit日著買物件來請幫贊工ê人，號做請喪腳。做粿來hēng 有物助喪ê人，號做答紙份。

隔轉年tuì死hit日來孝，號做做對年。清明日頭一擺去祭墓，號做poē 新墓。以後逐年tuì死hit日來孝，號做做忌。凡用牲禮物件，不論孝神主祭墳墓，一概無合上帝ê真理。信主人自然知。

(後張beh koh印。)