Si̍t-tián-má

Si̍t-tián-má

文獻資訊

項目	資料
作者	無lo̍h名
卷期	臺灣府城教會報
卷期	第50卷
日期	1889/7
頁數	52

白話字（原文數位化）

Si̍t-tián-má

1889.07 TĒ GŌ͘-CHA̍P TIUN p.52-54

(Ē-bīn só͘ kì-chài lóng sī si̍t-chāi ê sū)

Ū chi̍t-ê oē-kang miâ-chò Si̍t-tián- má, i-ê nî-hoè boē kàu tiong-liân, nā-sī tī i pún-siâⁿ, chiū-sī Tek-kok ê La̍t-si̍t-ló͘, miâ-siaⁿ í-keng put-chí tháu; bat ê lâng kóng, pa̍t-ji̍t i tek-khak ē chin chhut- miâ; chóng-sī ka-tī siūⁿ kóng, Goá beh tit-tio̍h hit-ê miâ-siaⁿ tek-khak tio̍h kàu ló-liân, án-ni kàu hit-sî goá ia̍h bô sim thang hióng-siū.

Sui-bóng án-ni, iáu-kú i chai kàu hit- sî ta̍k-hāng ē tek-ì; só͘-í ke̍k tuì-tiōng chit-ê oē ê tāi-chì. Sui-jiân êng ê sî-chūn ū khì chiú-lâu, hì-tiûⁿ, kap pêng-iú kau-poê, chóng-sī koh-khah tì-ì chit-ê oē ê sū, ná chhin-chhiūⁿ hō͘ oē ê tāi-chì bê--khì chi̍t-iūⁿ, tì-kàu tû só͘-oē--ê í-goā, lóng m̄-chai ū pa̍t-mi̍h ê tāi-chì.

I-ê kang-hu sui-bóng í-keng chin-hó, chóng-sī iáu-boē lia̍h-chò kàu-gia̍h; i chai i-ê goān iáu-boē chiok, tuì án-ni i ná ài chìn-pō͘, ia̍h tuì án-ni i-ê sim siông-siông put-an.

Lâng nā hóng-hut khoàⁿ i-ê khoán, ē phah-sǹg i sī hó kau-poê, gâu lí-sū, ū hok-khì ê lâng; m̄-kú siông-sè khoàⁿ i- ê ba̍k-chiu phû-phû, siaⁿ sàu-sàu, chiū chai ū bô pêng-an tī i-ê sim-lāi.

Ū chi̍t-ji̍t chit-ê oē-kang khiā tī i-ê oē-pâng chiàⁿ-chhiú ê toā-thâu-bú chhah tī io-toà--ni̍h; tò-chhiú tuì chhuì--ni̍h thiu hun-chhoe chhut lâi, sī in-uī i khoàⁿ-kìⁿ chi̍t-ê Pa-lé lâi, só͘-í ēng án-ni lâi chun-kèng i.

I chiū tuì Pa-lé kóng, Sîn-hū ah, bē chò-tit lah. Lí só͘ beh oē chit-pak Iâ-so͘ tèng si̍p-jī-kè ê tô͘ í-keng ū chin-chē lâng oē lah; taⁿ goá nā oē, tio̍h siūⁿ chhut kap pa̍t lâng khah koh-iūⁿ; án-ni hit-ê kang tio̍h put-chí chē, só͘-í lí hiah-ê kang-chîⁿ bô kàu-gia̍h.

Sîn-hū kóng, Kang-chîⁿ bô-beh kat tiāⁿ-tio̍h, goá chai lí sī tiong-hō͘ lâng; chit-pak m̄ sī kàu-hoē beh bé ê, sī chi̍t- ê hoán-hoé choē ê lâng beh sàng ê.

Si̍t-tián-má kóng, Ho͘h, án-ni ū cheng- choa̍h, thêng chi̍t-goe̍h-ji̍t lí chiah koh lâi, hit-sî goá ē siūⁿ-chhut só͘ tio̍h ēng ê ta̍k-hāng, chiah kap lí chham-siông.

án-ni nn̄g-lâng chiū kiâⁿ-lé saⁿ-sî. Chit-ê oē-kang tī chi̍t-goe̍h-ji̍t lāi chhut- la̍t teh siūⁿ hit-pak tio̍h cháiⁿ-iūⁿ oē.

I siūⁿ beh oē hit-pak tio̍h soà oē khiā tī si̍p-jī-kè kha hiah-ê peng-teng, kap teh khoàⁿ ê Iû-thài lâng, só͘-í i ta̍k-ji̍t khì Iû-thài ke, khoàⁿ Iû-thài lâng ê bīn- hêng kap in-ê ang-á, ǹg-bāng oē-liáu ē khah-sêng.

Teh oē ê sî Pa-lé ta̍uh-ta̍uh khì khoàⁿ i-ê kang-hu, ū-sî kap pa̍t-ê Pa-lé saⁿ-kap khì. Pa-lé ê ì-sù sī ài si̍p-jī-kè oē tī tiong-ng, in-uī i só͘ tì-ì--ê sī chit-ê si̍p-jī- kè, í-goā ê lâng-bīn kap tô͘--ni̍h ê kong- kéng sī khah bô siong-kan.

Thian-chú-kàu tī la̍k-goe̍h chhe-it ū chi̍t-ê cheh, miâ-chò Sèng Nî-ko-bí-lí ê cheh; Pa-lé ê ì-sù ài kàu hit-ji̍t chit- pak thang tiàu tī lé-pài-tn̂g ni̍h.

Chhun-thiⁿ boé, thiⁿ-sî put-chí chheng-chhái; Si̍t-tián-má hioh-khùn chhut- mn̂g, kiâⁿ chha-put-to 8 lí lō͘, tú-tio̍h chi̍t-ê sòng-hiong ê cha-bó͘ gín-ná miâ- chò Pē-pí-tà, i-ê i-chiûⁿ sui-bóng sī lâ-sâm phoà-noā, nā-sī i-ê bīn-iông chhin-chhíⁿ hó-khoàⁿ. Si̍t-tián-má ài oē i-ê siōng, chiū kap i iok chi̍t lé-pài khì i tau saⁿ-pái, lâi hō͘ i oē. Í-keng kàu ji̍t, chit-ê Pē-pí-tà chiū lâi Si̍t-tián-má tau; khoàⁿ-kìⁿ i lāi-bīn ū chē-chē kî-iūⁿ ê mi̍h, chhin-chhiūⁿ kó͘-chá ê chiàn-kah, chá- chêng ê huî-khì, tiau-khek ê mi̍h-kiāⁿ, khoàⁿ-liáu chin ài khoàⁿ. āu-lâi khoàⁿ kàu Si̍t-tián-má só͘ oē hit-pak Iâ-so͘ tèng si̍p-jī-kè ê tô͘, koh-khah chù-sîn siông-sè khoàⁿ, ia̍h ēng chhiú kí hit-pak mn̄g Si̍t-tián-má kóng, “Hit-ê sī chī- chuí?” Si̍t-tián-má kóng, “Ki-tok.” Koh mn̄g, “Hiah-ê lâng teh kā i chhòng sím- mi̍h?” Si̍t-tián-má chhiⁿ-cho̍h ìn kóng, “Kā i tèng si̍p-jī-kè.” Koh kóng, “Lí tio̍h oa̍t khah chiàⁿ-pêng lâi.” oa̍t-liáu chiū kóng, “Hó, án-ni hó.” Si̍t-tián-má ê khoán nā teh oē ê sî put-chí m̄-ài lâng kóng oē.

Gín-ná koh mn̄g kóng, “Si̍p-jī-kè kha hiah-ê pháiⁿ-bīn-chhiuⁿ ê lâng sī chī- chuī?” Si̍t-tián-má kóng, “Taⁿ lí tio̍h tiām-tiām, chit-tia̍p teh oē, goá lóng m̄ ài kóng oē.”

Gín-ná thiaⁿ-kìⁿ Si̍t-tián-má chit-hō ê khoán-sit m̄-káⁿ koh-chài mn̄g, chóng-sī lia̍h hit-pak kim-kim khoàⁿ.

Hit-tia̍p liáu-āu ta̍k-pái nā lâi, chiū khoàⁿ hit-pak, ná khoàⁿ ná ài khoàⁿ. I put-chí ài mn̄g, ū-sî chiū hó-táⁿ mn̄g kuí-kù. Bat chi̍t-pái mn̄g kóng, “Lâng siáⁿ-sū kā i tèng si̍p-jī-kè, sī in-uī chin- pháiⁿ, á m̄-sī?”

Si̍t-tián-má kóng, “Bô, chin-hó.”

Pē-pí-tà hit-sî m̄-káⁿ koh mn̄g, chóng- sī sim-lāi teh siūⁿ Si̍t-tián-má só͘ kóng ê.

Pa̍t-ji̍t koh mn̄g kóng, “I nā-sī hó- lâng, lâng siáⁿ-sū án-ni tèng i? Sī tèng tiap-á-kú chiū pàng i, á m̄-sī?” Si̍t-tián-má kóng, “Sī in-uī…” kóng kàu-chia chiū khì hâ hit-ê gín-ná ê toà, hō͘ i khah hó-sè.

Pē-pí-tà chiū mn̄g, “In-uī cháiⁿ-iūⁿ?” Si̍t-tián-má khoàⁿ i sī chin ài chai, chiū khó-lîn i kóng, “Pē-pí-tà ah! Lí tio̍h thiaⁿ. Chit-ê tāi-chì goá beh chò chi̍t-pái kā lí kóng, í-āu lí lóng m̄-thang koh mn̄g.” Chiū chiong Iâ-so͘ siū tèng ê sū kóng bêng hō͘ i thiaⁿ.

Pē-pí-tà chêng lóng m̄-bat thiaⁿ-kìⁿ chit-ê tāi-chì, chóng-sī thiaⁿ-liáu ba̍k-sái chhē-chhē-tò. Si̍t-tián-má sui-bóng kú- kú chai chit-ê sū, nā-sī sim-koaⁿ choân- jian8 bô tín-tāng.

Pē-pí-tà ê siōng kap si̍p-jī-kè ê tô͘ tâng-sî oē hó, Pē-pí-tà lóng bô sim thang khoàⁿ i ka-tī ê siōng, kan-ta kióng- chhiú chù-sîn khoàⁿ hit-pak si̍p-jī-kè, lóng m̄-ài soá-kha. Si̍t-tián-má tuì i kóng, “Pē-pí-tà ah! Lâi, goá chiah-ê kang-chîⁿ hō͘ lí, lēng-goā koh chit-ê kim-á siúⁿ lí, taⁿ lí thang tò--khì, khiám- chhái pa̍t-ji̍t beh koh kiò lí lâi oē.”

Pē-pí-tà thiaⁿ-kìⁿ án-ni chiū ûn-ûn-á tńg-sin kóng, “Sian-siⁿ to-siā.” I-ê ba̍k- chiu tâm-tâm, mn̄g Si̍t-tián-má kóng, “Hit-ê tèng si̍p-jī-kè-ê thè lí tam-tng hiah-toā ê kan-khó͘, lí ū put-chí thiàⁿ--i bô?” Si̍t-tián-má put-chí kiàn-siàu, bīn hoat-âng, bô oē thang ìn; hit-ê cha-bó͘ gín-ná chiū tò--khì.

Cha-bó͘ gín-ná tò-khì liáu-āu, i ê oē toā-toā kha̍p-tio̍h Si̍t-tián-má ê sim, ài hō͘ chit-ê oē bē kì-tit, chóng-sī chin tiâu lóng bē lut. I chiū kín-kín chiong hit-pak sàng kàu Pa-lé, ǹg-bāng nā bô khoàⁿ-kìⁿ chiū ē khah bē kì-tit, chóng-sī lóng bô-chhái-kang; āu-lâi kan-khó͘ tòng bē tiâu, iáu-kú koat-ì beh tû-khì chit-ê kan-khó͘, chiū khì kìⁿ chi̍t-ê Pa-lé, tuì i jīn choē, Pa-lé mn̄g i kuí-nā hāng, jiân-āu tuì i kóng, “Lí ê choē sià- lah.” Si̍t-tián-má chiū kiám-siu oē hit- pak ê kang-chîⁿ.

Hit-tia̍p liáu-āu lé-pài lāi i ê liông-sim khah bô chek-pī, só͘-í khah bô kan-khó͘, nā-sī bô joā-kú hit-ê cha- bó͘ gín-ná só͘ mn̄g ê oē koh-chài tuì sim- lāi hoat-khí, siông-siông ka-tī mn̄g kóng “Lí ū thiàⁿ i á-bô?” án-ni Si̍t-tián-má koh bē pêng-an, lóng bē chò-kang; i chiū sì-kè kiâⁿ, ài thiaⁿ sin-bûn, ǹg-bāng ē hō͘ sim khah-khui.

(āu-tiuⁿ beh koh ìn.)

漢羅（Ùi原文改寫）

Si̍t-tián-má

1889.07 第五十張 p.52-54

（下面所記載攏是實在ê事）

有一個畫工 名做Si̍t-tián-má， 伊ê年歲boē到中年，若是tī伊本城，就是德國ê La̍t-si̍t-ló͘，名聲已經不止透；bat ê人講，別日伊的確會真出名；總是家己想講，我beh 得著hit個名聲的確著到老年，án-ni到hit時我亦無心thang享受。

雖罔 án-ni，iáu-kú伊知到hit時逐項會得意；所以極tuì重這個畫ê代誌。雖然閒ê 時陣有去酒樓、戲場，kap朋友交陪，總是koh較致意這個畫ê事，若親像hō͘畫ê 代誌迷--去一樣，致到除所畫--ê以外，攏m̄知有別物ê代誌。

伊ê工夫雖罔已經真好，總是iáu-boē掠做夠額；伊知伊ê願iáu-boē足，tuì án-ni伊那 ài進步，抑tuì án-ni伊ê心常常不安。

人若彷彿看伊ê款，會扑算伊是好交陪，gâu理事，有福氣ê人；m̄-kú詳細看伊ê目珠浮浮，聲嗽嗽，就知有無平安tī伊ê心內。

有一日這個畫工企 tī伊ê 畫房正手ê大頭拇插 tī腰帶--裡；倒手tuì嘴--裡抽薰吹出來，是因為伊看見一個Pa-lé來，所以用án-ni 來尊敬伊。

伊就對Pa-lé講，神父ah，bē 做tit lah。你所beh畫這幅耶穌釘十字架ê圖已經有真濟人畫lah；今我若畫，著想出kap別人較各樣；án-ni hit個工著不止濟，所以你hiah-ê 工錢無夠額。

神父講，工錢無beh結定著，我知你是忠厚人；這幅m̄是教會beh買ê，是一個反悔罪ê人beh送ê。

Si̍t-tián-má講，Ho͘h，án-ni有精choa̍h，停一月日你才koh 來，hit時我會想出所著用 ê逐項，才kap你參詳。

án-ni兩人就行禮相辭。這個畫工tī一月日內出力teh想hit幅著怎樣畫。

伊想beh畫hit幅著續畫企tī十字架腳hiah-ê兵丁，kap teh看ê猶太人，所以伊逐日去猶太街，看猶太人ê面形kap in-ê尪仔，向望畫了會較sêng。

Teh畫ê時Pa-lé ta̍uh-ta̍uh去看伊ê工夫，有時kap別個Pa-lé相kap去。Pa-lé ê意思是ài十字架畫tī 中央，因為伊所致意--ê是這個十字架，以外ê人面kap圖--裡ê光景是較無相干。

天主教tī六月初一有一個節，名做聖尼哥米里ê 節；Pa-lé ê意思ài到hit日這幅thang吊tī禮拜堂裡。

春天尾，天時不止清彩；Si̍t-tián-má歇睏出門，行差不多8里路，tú著一個散hiong ê查某囡仔名做珮比罩，伊ê衣裳雖罔是lâ-sâm破爛，若是伊ê面容親淺好看。Si̍t-tián-má ài畫伊ê 像，就kap伊約一禮拜去伊兜3擺，來hō͘伊畫。已經到日，這個珮比罩就來Si̍t-tián-má兜；看見伊內面有濟濟奇樣ê物，親像古早ê戰甲、早前ê磁器、雕刻ê物件，看了真ài看。後來看 到Si̍t-tián-má所畫hit幅耶穌釘十字架ê圖，koh較注神詳細看，亦用手指hit幅 問Si̍t-tián-má講，「Hit個是是誰？」Si̍t-tián-má講，「基督。」Koh 問，「Hiah-ê人teh kā伊創啥物？」Si̍t-tián-má chhiⁿ-cho̍h應講，「Kā伊釘十字架。」Koh講，「你著越較正爿來。」越了就講，「好，án-ni好。」Si̍t-tián-má ê款若teh畫ê時不止m̄-ài人講話。

囡仔koh問講，「十字架腳 hiah-ê 歹面chhiuⁿ ê人是是誰？」Si̍t-tián-má講，「今你著恬恬，這tia̍p teh畫，我攏m̄ ài講話。」

囡仔聽見Si̍t-tián-má這號ê 款式m̄敢koh再問，總是掠hit幅金金看。

Hit-tia̍p了後逐擺若來，就看hit幅，那看那 ài看。伊不止ài問，有時就好膽問幾句。Bat一擺問講，「人啥事kā伊釘十字架，是因為真歹，抑m̄是？」

Si̍t-tián-má講，「無，真好。」

珮比罩hit時m̄敢koh問，總是心內teh想Si̍t-tián-má所講ê。

別日koh問講，「伊若是好人，人啥事án-ni釘伊？是釘tia̍p仔久就放伊，抑m̄是？」Si̍t-tián-má講，「是因為…」講到chia就去hâ hit個囡仔ê帶，hō͘伊較好勢。

珮比罩就問，「因為怎樣？」 Si̍t-tián-má看伊是真ài知，就可憐伊講，「珮比罩ah！你著聽。這個代誌我beh做一擺 kā你講，以後你攏m̄-thang koh 問。」就將耶穌受釘ê事 講明hō͘伊聽。

珮比罩前攏m̄-bat聽見這個代誌，總是聽了目屎 chhē-chhē倒。Si̍t-tián-má雖罔久久知這個事，若是心肝全然無振動。

珮比罩ê像kap十字架ê圖同時畫好，珮比罩攏無心 thang看伊家己ê像，kan-ta拱手注神看hit幅十字架，攏m̄-ài徙腳。Si̍t-tián-má對伊講，「珮比罩ah！來，我chiah-ê 工錢hō͘你，另外koh 這個金仔賞你，今你thang倒--去，kiám-chhái別日beh koh叫你來畫。」

珮比罩聽見án-ni就勻勻仔轉身講，「先生多謝。」伊ê目珠tâm-tâm，問Si̍t-tián-má講，「Hit個釘十字架ê替你擔當 hiah大ê艱苦，你有不止疼--伊無？」Si̍t-tián-má不止見笑，面發紅，無話thang應；hit個查某囡仔就倒去。

查某囡仔倒去了後，伊ê畫大大磕著Si̍t-tián-má ê心，ài hō͘ 這個畫bē記tit，總是真 tiâu攏bē lut。伊就緊緊將 hit幅送到Pa-lé，向望若無看見就會較bē記tit，總是攏無采工；後來艱苦擋bē tiâu，iáu-kú決意beh除去這個艱苦，就去見一個Pa-lé，對伊認罪，Pa-lé問伊幾若項，然後對伊講，「你ê罪赦lah。」Si̍t-tián-má就減收畫hit幅ê工錢。

Hit-tia̍p了後禮拜內伊ê 良心較無責備，所以較無艱苦，若是無偌久hit個查某囡仔所問ê畫koh再tuì心內發起，常常家己問講「你有疼伊抑無？」án-ni Si̍t-tián-má koh bē平安，攏bē做工；伊就四界行，ài聽新聞，向望會hō͘心較開。

(後張beh koh印)