辯神主論
Piān Sîn-chú Lūn
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | Lí Chhah-lâi Lí Chhah-lâi |
| 卷期 | 臺灣府城教會報 |
| 卷期 | 第41卷 |
| 日期 | 1888/11 |
| 頁數 | 77 |
白話字（原文數位化）
Piān Sîn-chú Lūn
1888.11 TĒ SÌ-CHA̍P-IT TIUN p.77-78
(Sī Lí Chhah-lâi chò--ê.)
(Chiap chêng-tiuⁿ tē 69 bīn.)
Kiat-bé
[Ē-bīn chit-chām kiat-boé ê jī, chiū-sī lūn í-keng phoe-phêng liáu, sio̍k-hē Chhah-lâi-hiaⁿ koh kià lâi thiⁿ--ê.]
Khoàⁿ téng-bīn chit phiⁿ só͘ piān-lūn ê tō-lí, chiū thang chai siat bo̍k-chú choè pē-bú kong-má, si̍t-chāi toā put- thong, ia̍h bô chêng-lí; koh sī phì-siùⁿ bú-bān, kap lām-sám jīm chhâ-thâu choè pē-kong; chiah-ê khoán-sit lóng-sī hoān-tio̍h tāi put-hàu ê choē. Koh sī hoān-tio̍h sèng-kài ê tē jī tiâu, toā tek- choē Siōng-tè. Chhin-chhiūⁿ án-ni pau- hâm lâi kóng: tī thiⁿ--ni̍h, tek-choē Siōng-tè; tī toē--ni̍h, put-hàu pē-bú; sǹg-sī sit-lo̍h thian-lûn kap jîn-lûn, só͘-í kóng, M̄-thang ū bo̍k-chú. Lūn lâng ài hêng-hàu, ū choē-choē hāng ê pún-hūn thang kiâⁿ, tāi-lio̍k lâi kóng. Chiū-sī pē- bú oa̍h-taⁿ-sî, lán tio̍h kèng, ia̍h tio̍h thiàⁿ--i, koh tio̍h sūn-ho̍k--i; chiū-sī i só͘ kā lán kóng ta̍k hāng hó ê oē, hó ê sū, lán lóng tio̍h thàn, hō͘ i hoaⁿ-hí. Koh tio̍h chiàu-kò͘ i ê chia̍h, chhēng, kap ēng. Koh tio̍h thiàⁿ hiaⁿ-tī chí-bē, kap hô ka-kī ê ke; án-ni hō͘ pē-bú sim hoaⁿ-hí. Koh tī ke-goā tio̍h ū toā soè, kap lâng hô-hó. Koh tio̍h chiàu-kò͘ ka- kī ê sin-khu; chiū-sī m̄-thang ū pháiⁿ- kiáⁿ lōng-tōng, chia̍h chiú-chuì, chia̍h a- phiàn, kap ta̍k-hāng chau-that thí-jio̍k ka-kī sin-khu ê sū; lâng nā bô chiah-ê pháiⁿ-sū, chiū-sī chip-siú ka-kī ê sin-khu lâi ho̍k-sāi pē-bú. Chiàⁿ chhin-chhiūⁿ Bēng-chú kóng, “Sū sio̍k uî tāi, sū chhin uî tāi, siú sio̍k uî tāi, siú sin uî tāi;” ì- sù sī kóng, Beh hêng-hàu pē-bú, tio̍h kín-sīn chip-siú ka-kī ê sin-khu sī iàu- kín. Koh pē-kong chó͘-chiūⁿ kui-sian liáu-āu, tio̍h sûn-sī chiàu-kò͘ i-ê hûn- bō͘; m̄-sī tuì-tiōng bô-iáⁿ-chiah ê hong-suí, put-kò sī beh chiàu-kò͘ lán pē, kong, chó͘ ê kut-thâu nā-tiāⁿ. Koh tio̍h ēng ka-phó͘ lâi kì-chài pē, kong, chó͘-ê kun- goân. Chiah-ê lóng sǹg-sī hàu-hēng ê sim; lâng nā chiàu téng-bīn só͘ kóng chiah-ê khoán-sit lâi kiâⁿ, chiū-sī chin- hàu, thiⁿ-téng toā Chú-cháiⁿ ê Siōng-tè hoaⁿ-hí. án-ni thang kóng, ū thian-lûn ia̍h ū jîn-lûn; che sī chīn-bí chīn-siān. Lūn kàu bo̍k-chú kiù-kèng sī bô lō͘-ēng ū siong-hāi ê chhâ-thâu nā-tiāⁿ.
Taⁿ chhiáⁿ saⁿ-kap lâi khoàⁿ chi̍t chhiú bo̍k-chú lūn ê si :
-
Sè-sio̍k tē-it toā tuì-tiōng, Chiū-sī ám-píⁿ ê chhâ-siōng, ám-píⁿ chhâ-siōng ná mn̂g-chhoàⁿ, Lāi-goā siá-jī hō͘ lâng khoàⁿ.
-
Mn̂g-chhoàⁿ chhiàm-chheng miâ bo̍k-chú, Hō choè kong-má kap pē-bú; Bo̍k-chú bêng-bêng sī chhâ-thâu, Lia̍h choè chó͘-kong chin bô gâu.
-
Ché chhâ nā oē choè kong-chó͘, Sí liáu kiáⁿ-sun mih-sái khó͘? In-uī kong-chó͘ kng khì tâi, Chhâ-thâu liâm-piⁿ thang ji̍p lâi.
-
Chó͘-kong kī-sîn chi̍t ē kàu, Sio-hiuⁿ tiám-chek pâi teh hàu; Kiáⁿ-sun kuī-lo̍h kho̍k thâu-hia̍h, Ho͘-chhiáⁿ chó͘-kong tio̍h lâi chia̍h.
-
Bô siūⁿ chó͘-kong pīⁿ tîm-tāng, Hó mi̍h boē-oē chia̍h poàⁿ hāng; Hô-hòng sí liáu tâi lo̍h thô͘, iáu-kú teh chhiáⁿ, chin hô͘-tô͘.
-
M̄-chai sîn-hûn kui im-kan, Boē-oē koh lâi chia̍h sam chhan; Sui-jiân toh pâi moá biō lāi, Boē kàu im-kan hit só͘-chāi.
-
Ta̍k-pái choè-kī miâ chè-chó͘, Si̍t hàu ka-kī ê pak-tó͘; Hàu liáu siūⁿ chia̍h siūⁿ lim-thîn, Boē-kì hit ji̍t sī kī-sîn.
-
Ta-po͘ hū-jîn lóng án-ni, Soè-kiáⁿ chia̍h kàu beh saⁿ-chiⁿ; Sè-sio̍k chèng lâng siūⁿ m̄ kàu, Choè-kī khêng-chin sī put-hàu.
-
Choè-kī hàu-kèng kóng sī lé, Kî-si̍t só͘ choè ta̍k hāng ké; Siōng-tè tō-lí sī chèng-ti̍t, ài lâng hàu-kèng ēng chin-si̍t.
-
An-hūn siú-kí kiâⁿ toan-chèng, Chit hō chiū-sī chin hàu-kèng; Sêng-si̍t hàu-kèng, thiⁿ hoaⁿ-hí, Tú ha̍p Siōng-tè chin tō-lí.
-
Khó͘-khǹg chèng lâng tio̍h hoán-hoé, Káng-kiù sèng-keng ê kun-toé, Chiah chai choè lâng ê pún-hūn, iàu-kín kèng thiⁿ kiâⁿ hàu-sūn.
-
Khó-sioh ū lâng m̄ lūn lí, Kiau-ngō͘ kò͘-chip kàu tī sí, Khún-kiû Thiⁿ-pē toā lîn-bín, Hō͘ lâng chhíⁿ-gō͘ oē khah kín.
-
Thiⁿ-pē, Lí ū toā koân-lêng, Goán lâi kuī-lo̍h Lí bīn-chêng, Kiû Lí toà-tio̍h goán Tiong-pó, Kín-kín lâi thiaⁿ goán kî-tó.
-
Hut-jiân tuì thiⁿ kàng Sèng-sîn, Kám-hoà kò͘-chip ê gû bîn, Hō͘ i oē chai ū tāng choē, Hoán-hoé, sìn Chú, ji̍p sèng-hoē.
Chit saⁿ-miâ ê Piān Sîn-chú lūn í- keng ìn bêng-pe̍k; ǹg-bāng ta̍k-lâng siū-tio̍h in ê lī-ek chin toā. Kî-û ê lūn goán teh siūⁿ m̄-bián chiong kui-phiⁿ lâi ìn; chóng-sī khoàⁿ chiông-tiong ū sím- mi̍h khah iàu-kín thang lī-ek lâng, chiū chiong hit-ê tiah-chhut lâi ìn hō͘ lín chai.
漢羅（Ùi原文改寫）
辯神主論
1888.11 第四十一張 p.77-78
(是Lí Chhah-lâi做--ê.)
(接前張第69面。)
結尾
【下面這chām結尾ê字，就是論已經批評了，屬係插來兄koh寄來添--ê。】
看頂面這篇所辯論ê道理，就thang知設木主做父母公媽，實在大不通，亦無情理；koh是phìⁿ-siùⁿ侮慢，kap lām-sám認柴頭做父公；chiah-ê款式攏是犯著大不孝ê罪。Koh是犯著聖誡ê第2條，大得罪上帝。親像án-ni包含來講：tī天--ni̍h，得罪上帝；tī地--ni̍h，不孝父母；算是失落天倫kap人倫，所以講，m̄-thang有木主。論人ài行孝，有濟濟項ê本份thang行，大略來講。就是父母活taⁿ時，咱著敬，也著疼--伊，koh著順服--伊；就是伊所kā咱講逐項好ê話、好ê事，咱攏著趁，hō͘伊歡喜。koh著照顧伊ê食、穿、kap用。Koh著疼兄弟姊妹，kap和家己ê家；án-ni hō͘父母心歡喜。Koh tī家外著有大細，kap人和好。Koh著照顧家己ê身軀；就是m̄通有歹子浪蕩，食酒醉、食鴉片，kap逐項蹧躂恥辱家己身軀ê事；人若無chiah-ê歹事，就是執守家己ê身軀來服事父母。正親像孟子講，「事孰為大？事親為大。守孰為大？守身為大；」意思是講：Beh行孝父母，著謹慎執守家己ê身軀是要緊。Koh父公祖上歸仙了後，著巡視照顧伊ê墳墓；m̄是tuì重無影跡ê風水，不過是beh照顧咱父，公、祖ê骨頭nā-tiāⁿ。Koh著用家譜來記載父、公、祖ê根源。Chiah-ê攏算是孝行ê心；人若照頂面所講chiah-ê款式來行，就是真孝，天頂大主宰ê上帝歡喜。án-ni thang講，有天倫也有人倫；che是盡美盡善。論到木主究竟是無路用有傷害ê柴頭nā-tiāⁿ。
今請相kap來看一手木主論ê詩：
1、世俗第一大tuì重，就是唵扁ê柴像，唵扁柴像那門閂，內外寫字hō͘人看。
2、門閂僭稱名木主，號做公媽kap父母；木主明明是柴頭，掠做祖公真無gâu。
3、這柴若會做公祖， 死了子孫mih-sái 苦？ 因為公祖扛去埋， 柴頭liâm-piⁿ thang入來。
4、祖公忌辰一下到， 燒香點燭排teh孝； 子孫跪落磕頭額， 呼請祖公著來食。
5、無想祖公病沈重，好物boē會食半項； 何況死了埋落土， iáu-kú teh請，真糊塗。
6、M̄知神魂歸陰間， boē會koh來食三餐； 雖然桌排滿廟內， boē到陰間hit所在。
7、逐擺做忌名祭祖， 實孝家己ê腹肚； 孝了想食想lim-thîn， boē記hit日是忌辰。
8、查甫婦人攏án-ni， 細囝食到beh相爭； 世俗眾人想m̄到， 做忌窮真是不孝。
9、做忌孝敬講是禮， 其實所做逐項假； 上帝道理是正直， ài人孝敬用真實。
10、安份守己行端正， 這號就是真孝敬； 誠實孝敬，天歡喜， 抵合上帝真道理。
11、苦勸眾人著反悔， 講究聖經ê根底， Chiah知做人ê本份， 要緊敬天行孝順。
12、可惜有人m̄論理， 驕傲固執到tī死， 懇求天父大憐憫， Hō͘人醒悟會較緊。
13、天父，你有大權能， 阮來跪落你面前， 求你toà著阮中保， 緊緊來聽阮祈禱。
14、忽然tuì天降聖神， 感化固執ê愚民， Hō͘伊會知有重罪， 反悔，信主，入聖會。
這三名ê辯神主論已經印明白；向望逐人受著in ê利益真大。其餘ê論阮teh想m̄免將歸篇來印；總是看從中有甚物較要緊thang利益人，就將hit個摘出來印hō͘ lín知。