辯神主論
Piān Sîn-chú Lūn
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | Lí Chhah-lâi Lí Chhah-lâi |
| 卷期 | 臺灣府城教會報 |
| 卷期 | 第36卷 |
| 日期 | 1888/6 |
| 頁數 | 38 |
白話字（原文數位化）
Piān Sîn-chú Lūn
1888.06 TĒ SAN-CHA̍P-LA̍K TIUN p.38-40
(Sī Lí Chhah-lâi chò--ê.)
(Chiap chêng-tiuⁿ tē 29 bīn.)
In koh chi̍t-ê kóng, Che pài bo̍k-chú, sǹg sī pài pē-bú, put-pí pài pa̍t mi̍h ê siōng.
Goá chiū kóng, Bo̍k-chú bêng-bêng sī chhâ, m̄ sī pē-bú, si̍t-chāi m̄-thang pài--i; siùⁿ-kang káⁿ sī bē-bat siūⁿ kàu bo̍k-chú nn̄g jī ê ì-sù, ia̍h káⁿ sī bē-bat káng-kiù kàu bo̍k-chú nn̄g jī ê kun-goân; só͘-í chiah ū jīn bo̍k-chú choè pē-bú lâi pài--i.
In chi̍t-ê chiū koh kóng, Bo̍k-pún suí-goân, che sī tiāⁿ-tio̍h ê lí; lâng nā bô liām siⁿ lán sin-khu ê pē-bú, chiū beh-thài-oē ti-un pò-pún ah?
Goá chiū koh ìn i kóng, Bo̍k, m̄-sī lán ê pún, ia̍h m̄-sī lán ê chú, tek-khak m̄-thang jīn i choè lán ê bo̍k-pún bo̍k-chú. Phah-sǹg siùⁿ-kang bêng-bêng sī bē-bat káng-kiù bo̍k-chú nn̄g jī ê kun-goân ì-sù, só͘-í chiah ū ti̍t-ti̍t jīn i choè lán ê pē-bú; kî-si̍t bo̍k-chú chin m̄-sī lán ê pē-bú kong-má. Lūn bo̍k-chú nn̄g jī, ì-sù chiū-sī jīn bo̍k choè lán ê chú, ná chhin-chhiūⁿ pài pu̍t choè chú chi̍t-iūⁿ. Hit ê bo̍k-chú ia̍h kiò-choè sîn-chú, in-uī lâng phah-sǹg ū sîn tī i ê lāi-bīn, só͘-í miâ-kiò sîn-chú. Ta̍k-hāng ê ngó͘-siōng lâng ia̍h phah-sǹg ū sîn tī i ê lāi-bīn; chhin-chhiūⁿ án-ni, pài bo̍k-chú kap pài ngó͘-siōng, pîⁿ-pîⁿ chi̍t-iūⁿ, só͘-í ū lâng chheng choè ám-píⁿ-pu̍t.
Bo̍k-chú sī chhâ choè ê, só͘-í ū sî ia̍h kiò-choè chhâ-thâu; pa̍t hāng ê ngó͘-siōng chhâ choè--ê khah choē, án-ni bêng-bêng bo̍k-chú kap hit ê ngó͘-siōng, sī chi̍t tè ê sí chhâ-thâu nā-tiāⁿ. Só͘-í goá chiah kóng, tek-khak m̄-thang jīn hí chi̍t tè sí chhâ-thâu choè lán ê pē-bú kong-má; ia̍h m̄-thang jīn choè lán ê goân-pún, kap jīn choè lán ê chú; in-uī nā án-ni lâi jīn--i, m̄-nā sī chīn gōng, ia̍h-sī chīn lām-sám, chē-koà ia̍h chīn tāng. In-uī jīn chhâ choè lán ê pē-bú, bêng-bêng sī hoān-tio̍h put-hàu ê choē. Chhì-siūⁿ lán ê pē-bú seng-sêng chin hó-khoàⁿ, ū ngó͘-koan sù-chi chiâu-chn̂g ê pah-thé, koh sī seng-lêng ê lâng; bān-mi̍h ê tiong-kan, lâng sǹg-sī siōng chun-kuì; lán choè kiáⁿ-sun ê lâng, chhìn-chhái ēng chi̍t tè ám-píⁿ chhâ chhin-chhiūⁿ mn̂g-chhoàⁿ, lâi siá jī tī i ê tiong-kan, chiū kóng sī lán ê pē-bú kong-má, che kiám m̄-sī khoàⁿ-khin phì-siùⁿ lán ê pē-bú mah? Goá kuí-nā pái khoàⁿ-kìⁿ sin-bûn-choá teh phì-siùⁿ thí-chhiò lâng; chiū oē hit ê lâng siōng put-chí pháiⁿ-khoàⁿ. Taⁿ siat-sú lán oē lán ê pē-bú ê siōng, kiám chi̍t-kha chi̍t-chhiú, á-sī chi̍t-ba̍k khih-chhuì; kiám m̄-sī hoān-tio̍h phì-siùⁿ bú-bān ê tāng choē mah? Hô-hòng bo̍k-chú chhin-chhiūⁿ mn̂g-chhoàⁿ, bô-thâu bô-bīn, bô-kha bô-chhiú, lán lām-sám jīn i choè lán ê pē-bú kong-má; chhì-siūⁿ khoàⁿ hit ê chē-koà, kàu joā-tāng joā-toā ah? Chhiáⁿ jī-uī siùⁿ-kang soè-jī siūⁿ-khoàⁿ.
Koh chi̍t hāng, Lūn kèng bo̍k-chú, m̄-nā hoān--tio̍h chit hō put-hàu ê tāng-choē nā-tiāⁿ; ia̍h sī hoān-tio̍h poē-ge̍k Siōng-tè ê tāng-choē. In-uī Siōng-tè chiàⁿ-sī lán ê Chin-sîn Chú-cháiⁿ, chiàⁿ-sī lán ê oa̍h-miā pún-goân; lán m̄-jīn--i, hoán-tńg khì jīn chi̍t-tè sí chhâ-thâu, lâi choè lán ê sîn-chú, choè lán ê chú-cháiⁿ pún-goân, bêng-bêng sī chhin-chhiūⁿ kap thiⁿ-téng chì-toā ê Siōng-tè choè tuì-te̍k, ti̍t-ti̍t lâi ngó͘-ge̍k i ê cha̍p-tiâu-kài só͘ bēng-lēng--ê, chit hō ê choē joā-tāng joā-toā? Chhiáⁿ jī-uī ê siùⁿ-kang ia̍h kā i soè-jī siūⁿ-khoàⁿ, chiū oē chai bo̍k-chú tek-khak boē pài-kuī ho̍k-sāi--tit; in-uī sī hoān-tio̍h chì-tāng chì-toā ê chē-koà, só͘-í koat-toàn m̄-thang pài. Siat-sú lâng pài Siōng-tè, ia̍h pài bo̍k-chú, bêng-bêng sī chhin-chhiūⁿ sio̍k-gú kóng, “Chia̍h-pn̄g kiáu phi-sng.” Chia̍h phi-sng bô chia̍h-pn̄g oē sí, chia̍h-pn̄g kiáu phi-sng ia̍h sī sí. Pài Siōng-tè soà pài bo̍k-chú, kap pài bo̍k-chú bô pài Siōng-tè pîⁿ-pîⁿ oē tîm-lûn. Goán Iâ-so͘ Sèng-kàu ê lâng in-uī chhim chai chit hō ê tō-lí, só͘-í m̄-káⁿ pài bo̍k-chú.
Siat-sú bo̍k-chú chin sī lán ê pē-bú kong-má, Iâ-so͘-kàu ê lâng, tek-khak m̄-káⁿ bô kèng--i; in-uī tī Sèng-kàu-lāi ū Siōng-tè ê cha̍p-tiâu-kài; téng sì-tiâu sī lūn thiàⁿ Siōng-tè ê sū, ē la̍k-tiâu sī lūn thiàⁿ lâng ê sū. Nā-sī lūn thiàⁿ lâng, tē-it iàu-kín--ê, chiū-sī kà lâng tio̍h hàu-kèng pē-bú; lâng nā hàu-kèng pē-bú, Siōng-tè hoaⁿ-hí, ín beh hō͘ i chia̍h tn̂g ê hè-siū. án-ni thang chai Sèng-kàu ê hoat-tō͘; lūn thiàⁿ sè-kan-lâng, chiū-sī ēng hàu-kèng pē-bú choè tē it tuì-tiōng; siat-sú lâng bô hàu-kèng pē-bú, chiū-sī hoān-tio̍h Siōng-tè ê kài; hoān-tio̍h Siōng-tè kài ê lâng, si̍t-chāi m̄-sī sió-khoá, chiū-sī oē tîm-lûn tī tē-ge̍k.
(āu-tiuⁿ beh koh ìn.)
漢羅（Ùi原文改寫）
辯神主論
1888.06 第三十六張 p.38-40
(是Lí Chhah-lâi做--ê.)
(接前張第29面。)
In koh一個講，Che拜木主，算是拜父母，不比拜別物ê像。
我就講，木主明明是柴，m̄是父母，實在m̄-thang拜--伊；相公敢是bē-bat想到木主兩字ê意思，也敢是bē-bat講究到木主兩字ê根源；所以才有認木主做父母來拜--伊。
In一個就koh講，木本水源，che是定著ê理；人若無念生咱身軀ê父母，就beh-thài會知恩報本ah？
我就koh應伊講，木，m̄是咱ê本，也m̄是咱ê主，的確m̄-thang認伊做咱ê木本木主。扑算相公明明是bē-bat講究木主兩字ê根源意思，所以chiah有直直認伊做咱ê父母；其實木主真m̄是咱ê父母公媽。論木主兩字，意思就是認木做咱ê主，若親像拜佛做主一樣。Hit個木主也叫做神主，因為人扑算有神tī伊ê內面，所以名叫神主。逐項ê偶像人亦扑算有神tī伊ê內面；親像án-ni，拜木主kap拜偶像，平平一樣，所以有人稱做黯扁佛。
木主是柴做ê，所以有時也叫做柴頭；別項ê偶像柴做--ê較濟，án-ni明明木主kap hí ê偶像，是一塊ê死柴頭nā-tiāⁿ。所以我才講，的確m̄-thang認hit一塊死柴頭做咱ê父母公媽；也m̄-thang認做咱ê原本，kap認做咱ê主；因為若án-ni來認--伊，m̄ 若是盡憨，也是盡lām-sám，罪卦也盡重。因為認柴做咱ê父母，明明是犯著不孝ê罪。試想咱ê父母生成真好看，有五官四肢齊全ê百體，koh是生靈ê人；萬物ê中間，人算是上尊貴；咱做子孫ê人，chhìn-chhái用一塊黯扁柴親像門閂，來寫字tī伊ê中間，就講是咱ê父母公媽，che 敢 m̄是看輕譬相 咱ê父母mah？我幾若擺看見新聞紙teh譬相恥笑人；就畫hit個人像不止歹看。今設使咱畫咱ê父母ê像，減一腳一手，抑是一目缺嘴；敢 m̄是犯著譬相侮慢ê重罪嗎？何況木主親像門閂，無頭無面，無跤無手，咱lām-sám認伊做咱ê父母公媽；試想看hit 個罪過，到偌重偌大ah？ 請二位相公細膩想看。
Koh一項，論敬木主，m̄若犯--著這號不孝ê重罪nā-tiāⁿ；也是犯著背逆上帝ê重罪。因為上帝正是咱ê真神主宰，正是咱ê活命本源；咱m̄認--伊，反轉去認一塊死柴頭，來做咱ê神主，做咱ê主宰本源，明明是親像kap天頂至大ê上帝做對敵，直直來忤逆伊ê十條戒所命令--ê，這號ê罪偌重偌大？請2位ê 相公也kā伊細膩想看，就會知木主的確boē拜跪服事--tit；因為是犯著至重至大ê罪過，所以決斷m̄-thang拜。設使人拜上帝，也拜木主，明明是親像俗語講，「食飯攪砒霜。」 食砒霜無食飯會死，食飯攪砒霜亦是死。拜上帝續拜木主，kap拜木主無拜上帝平平會沈淪。阮耶穌聖教ê人因為深知這號ê道理，所以m̄敢拜木主。
設使木主真是咱ê父母公媽，耶穌教ê人，的確m̄敢無敬--伊；因為tī聖教內有上帝ê十條戒；頂4條是論疼上帝ê事，下6條是論疼人ê事。若是論疼人，第一要緊--ê，就是教人著孝敬父母；人若孝敬父母，上帝歡喜，允beh hō͘伊食長ê歲壽。án-ni thang知聖教ê法度；論疼世間人，就是用孝敬父母做第一tuì重；設使人無孝敬父母，就是犯著上帝ê 戒；犯著上帝戒ê人，實在m̄是小可，就是會沈淪tī地獄。
(後張beh koh印。)