辯神主論
Piān Sîn-chú Lūn
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | Un Sam-goân Un Sam-goân |
| 卷期 | 臺灣府城教會報 |
| 卷期 | 第29卷 |
| 日期 | 1887/11 |
| 頁數 | 85 |
白話字（原文數位化）
Piān Sîn-chú Lūn
1887.11 TĒ JĪ-CHA̍P KÁU TIUN P.85-86
(Un Sam-goân chò--ê.)
(Chiap chêng-tiuⁿ tē 78 bīn.)
4 . Lūn chhāi bo̍k-chú , hàu bo̍k-chú ê put-thong.
Lūn put-thong ū kuí-nā hāng ê iân- kò͘ . Sîn-hûn boē tit-thang lâi hū tī sîn- chú--ni̍h . Lâng tiàm-teh kóng ū sîn tiàm tī sîn-chú--ni̍h , m̄-sī m̄-chai-kóng sîn-hûn tio̍h khì im-kan; i sī kóng , lâng ū sam-hûn chhit-phek . Chhit-phek bián kóng, kan-ta lūn sam-hûn chiū hó . Taⁿ lâng kóng sam-hûn chiū-sī kóng, chi̍t-tiâu khì im-kan, chi̍t-tiâu tiàm bōng-lāi, chi̍t-tiâu hū sîn-chú; taⁿ lâng thái- thó ū saⁿ-tiâu sîn-hûn? Nā chin-chiàⁿ ū saⁿ-tiâu sîn-hûn, chiū kiám-chhái chit-tiâu hûn ài-beh chia̍h , hit-tiâu hûn m̄- ài chia̍h, á-sī bô-beh liâm-piⁿ chia̍h ; á-sī chit-tiâu hûn ài beh khùn , hit-tiâu hûn m̄-ài khùn , chiū kiám-m̄-tio̍h oan-ke saⁿ-phah mah ? Só͘-í sè-sio̍k teh kóng sam-hûn chiah-ê tāi-chì, put-kò sī īⁿ- toan nā-tiāⁿ, Kî-si̍t sîn-hûn chi̍t-tiâu nā-tiāⁿ, sîn-hûn kì-jiân chi̍t-tiâu, chiū hit-tiâu khì tah-lo̍h ? Tiàm tī sîn-chú á m̄-sī ? M̄-sī ; khì im-kan . Lâng siⁿ- chêng kiâⁿ hó , oá-khò Iâ-so͘ , sìn hok-im, tit-tio̍h Kiù-chú ê sio̍k-choē , Thiⁿ-pē ê sià-choē , Sèng-sîn ê têng-siⁿ , sí-āu sin- khu kui thó͘ , sîn-hûn chiūⁿ thian-tông , tit-tio̍h éng-oán ê hok-khì ; siat-sú choè Mô͘-kuí ê kiáⁿ, hòng-chhiòng su-io̍k kiâⁿ-pháiⁿ , chiū sîn-hûn tîm-lûn tē-ge̍k , thái oē koh siⁿ chi̍t-tiâu sîn-hûn lâi hū tī bo̍k-chú-ah ?
Ū lâng pok kóng , Hûn sui-bóng chi̍t- tiâu nā-tiāⁿ , chóng-sī iû-goân oē hū tī sîn-chú ; in-uī nā kiâⁿ-hó , i ê sîn-hûn kàu thian-tông iáu-kú ia̍h oē tiàm tī sîn-chú ; nā sī kiâⁿ-pháiⁿ koaiⁿ tī tē-ge̍k, thèng-hāu chhiáⁿ hê-siūⁿ lâi phah tē-ge̍k , phah liáu-āu i oē chhut--lâi , án-ni i kiám-boē lâi hū tī sîn-chú mah ?
Goá kóng , M̄ sī án-ni ; thian-tông sī chiâu-chn̂g hó , toā hok-khì ê só͘-chāi , sè-kan ông-kiong á-sī tē-it sóng ê só͘- chāi kap i ia̍h boē pí--tit ; lâng í-keng kàu hit-uī , khoàⁿ sè-kan tē-it sóng ê toā- chhù , siōng-chhiáⁿ chhin-chhiūⁿ pùn-sò , hô-hòng hit-tè píⁿ-pang-á , i thái-thó beh lâi tiàm ? Lūn kàu chhiáⁿ hê-siūⁿ phah tē-ge̍k ê tāi-chì, sī koh-khah lām- sám . In-uī tē-ge̍k sī bô hêng, hit ê uī sī Siōng-tè pī-pān teh hêng-hoa̍t pháiⁿ- lâng--ê, tī-hia thâng boē sí , hé boē hoa; kiám-sī hê-siūⁿ só͘ oē phoà--tit mah ? Nā Siōng-tè lia̍h lâng koaiⁿ-lo̍h tē-ge̍k , hê-siūⁿ oē pàng i chhut--lâi, án-ni hê- siūⁿ pí Siōng-tè khah-toā, pài hê-siūⁿ chiū kàu-gia̍h . Kiám-chhái ū lâng kóng, M̄-sī án-ni, hê-siūⁿ put-kò sī thok pu̍t kā Siōng-tè kiû-chêng nā-tiāⁿ , thái-thó kóng pí Siōng-tè khah toā ? Goá kóng , ia̍h m̄-sī án-ni ; lâng hō͘ koaⁿ-hú lia̍h- khì koaiⁿ-kaⁿ, kiám-chhái khì thok hó sè- thâu ê lâng khì kiû-chêng, siōng-chhiáⁿ tio̍h khoàⁿ i-ê àn sī cháiⁿ-iūⁿ, bô tek- khak kiàn-kiû kiàn-pàng ; hô-hòng lâng hō͘ Siōng-tè koaiⁿ, hê-siūⁿ thok-pu̍t , pu̍t kiàn kiû , Siōng-tè kiàn-pàng . án-ni lâng ū pháiⁿ, Siōng-tè bô pān, sī Siōng- tè bô kong-tō ; ū chîⁿ--ê chhiáⁿ hê-siūⁿ phah tē-ge̍k , chiū oē chhut tē-ge̍k , bô chîⁿ thang chhiáⁿ hê-siūⁿ lâi phah--ê, chiū boē chhut tē-ge̍k ; án-ni sī iú- chiân-chiá seng , bû-chiân-chiá sú , khoàⁿ Siōng-tè choè tham-koan u-lī, choē tāng kàu cháiⁿ-iūⁿ ?
án-ni lâng ê sîn-hûn nā kàu thian- tông ia̍h m̄-lâi hū tī sîn-chú , nā kàu tē- ge̍k chiū éng-éng boē tit lâi ; í-keng boē hū sîn-chú, chiah koh lâi chhòng sîn-chú , che kiám m̄-sī put-thong mah ?
Koh khah put-thong--ê , chiū-sī ū-ê sī chi̍t-lâng iā ū kuí-nā sian sîn-chú ; chhin-chhiūⁿ Chiang-chiu sio̍k ū chi̍t só͘- chāi sìⁿ Lîm--ê, kuí-cha̍p nî chêng Tn̂g- mn̂g-hoán kàu in chiū chhiáⁿ sîn-chú cháu, ū-ê chhiáⁿ kong ê sîn-chú, ū-ê chhiáⁿ má ê sîn-chú ; tuì sì-soàⁿ liáu-āu bô koh choè tui , in-uī chhiáⁿ kong ê sîn-chú--ê kah chhiáⁿ má ê sîn-chú--ê tio̍h chhiáⁿ má ê sîn-chú lâi chiū in; chhiáⁿ má--ê kóng , Goán kah hiah kiàn-siàu cha-bó͘ chhē lín ta-po͘ ! Tuì án-ni , chhiáⁿ kong ê sîn-chú--ê tio̍h chhòng chi̍t-sin má ê sîn-chú, chhiáⁿ má--ê , koh chhòng chi̍t-sin kong ê sîn-chú . Chhin-chhiūⁿ án-ni, ha̍p-lí mah ? Chi̍t-lâng kiám ū nn̄g ê sîn thang hū nn̄g-sin bo̍k-chú ah ? Si̍t-chāi toā put- thong .
2 . Siat-sú oē lâi hū , i ia̍h m̄-lâi . Lâng só͘ ài chhin-kūn--ê , tek-khak tio̍h i-ê tâng-luī , bô tâng-luī chiū m̄ saⁿ-oá . Só͘- í chá ēng lâng lâi choè si , tio̍h ēng ka- kī ê kiáⁿ-sun chiah oē choè--tit ; sī in- uī kóng , goā-sìⁿ ê kiáⁿ-sun m̄-sī ka-kī ê kut-jio̍k hiat-me̍h só͘ chhut--ê, sîn m̄ lâi oá . Chóng-sī iáu-kú sī lâng, bo̍k- chú sī chhâ , sí-sí ê mi̍h , sîn kám beh oá ? Siat-sú beh lâi oá , chhì-mn̄g chi̍t-tè-á ê pang ū kàu-gia̍h thang hō͘ sîn khiā-khí á-bô ? Só͘ kóng só͘-choè lóng sī bô chêng-lí bô ì-sù ; lín chhāi bo̍k-chú ê lâng , kán m̄ ka-kī séng-chhat khoàⁿ teh ?
3 . Lâng teh chhāi bo̍k-chú , ì-sù sī kóng nā bô hàu--i , chiū oē choè iau-kuí . Nā chin-chiàⁿ ū-iáⁿ, chiū tio̍h soà choè hō͘ i chhēng , in-uī bô chia̍h oē iau , chiū bô chhēng oē koâⁿ . Cheng-siⁿ bô chhēng sī in-uī i ū mn̂g, kiám lâng sí-liáu sîn- hûn oē hoat-mn̂g ? Nā án-ni sī khoán- thāi chó͘-kong choè cheng-siⁿ , koh-khah put-hàu . Taⁿ lín chhāi bo̍k-chú--ê , bat ēng mi̍h hàu sîn-chú , kám bat soà choè saⁿ-á-khò͘ hō͘ i chhēng ; nā-kah boē koâⁿ chū-jiân ia̍h boē iau , kì-jiân boē iau chū- jiân bián-chè , kì-jiân bián-chè chiū soà bián chhāi bo̍k-chú sī bêng.
(āu-tiuⁿ beh koh ìn.)
漢羅（Ùi原文改寫）
辯神主論
1887.11 第二十九張 P.85-86
(Un Sam-goân做--ê.)
(接前張第78面。)
- 論chhāi木主，孝木主ê不通
論不通有幾若項ê緣故。神魂boē得thang來附tī 神主--ni̍h。人tiàm-teh講有神tiàm tī 神主--ni̍h，m̄ 是 m̄ 知講神魂著去陰間；伊是講，人有三魂七魄。七魄免講，kan-ta論三魂就好。今人講三魂就是講，一條去陰間，一條tiàm墓內，一條附神主；今人thái-thó有3條神魂？若真正有3條神魂，就Kiám-chhái這條魂愛beh食，hit條魂 m̄愛食，抑是無beh liâm-piⁿ 食；抑是這條魂愛beh睏，hit條魂 m̄ 愛睏，就敢 m̄ 著冤家相扑mah ？ 所以世俗teh講三魂chiah-ê代誌，不過是異端nā-tiāⁿ，其實神魂一條nā-tiāⁿ，神魂既然一條，就hit 條去佗落？Tiàm tī 神主抑 m̄ 是？M̄ 是；去陰間。人生前行好，倚靠耶穌，信福音，得著救主ê贖罪，天父ê赦罪，聖神ê重生，死後身軀歸土，神魂上天堂，得著永遠ê福氣；設使做魔鬼ê子，放縱私慾行歹，就神魂沈淪地獄，thái會koh生一條神魂來附tī木主ah？
有人駁講，魂雖罔一條nā-tiāⁿ，總是猶原會附tī神主；因為若行好，伊ê 神魂到天堂iáu-kú亦會tiàm tī神主；若是行歹關tī 地獄，聽候請和尚來扑地獄，扑了後伊會出--來，án-ni伊敢 boē來附tī 神主mah？
我講，M̄是án-ni；天堂是齊全好，大福氣ê所在，世間王宮抑是第一爽ê所在kap伊亦boē比--得；人已經到hit位，看世間第一爽ê大厝，尚且親像糞圾，何況hit塊扁枋仔，伊thái-thó beh來tiàm？論到請和尚扑地獄ê代誌，是koh較濫糝。因為地獄是無形，hit個位是上帝備辦teh刑罰歹人--ê，tī-hia 虫 boē死，火boē hoa；敢是和尚所會破--得mah？若上帝掠人關落地獄，和尚會放伊出--來，án-ni和尚比上帝較大，拜和尚就夠額。Kiám-chhái有人講，M̄ 是án-ni，和尚不過是托佛kā上帝求情nā-tiāⁿ，thái-thó講比上帝較大？我講，亦 m̄ 是án-ni；人hō͘ 官府掠去關監，Kiám-chhái去托好勢頭ê人去求情，尚且著看伊ê 案是怎樣，無的確見求見放；何況人hō͘上帝關，和尚托佛，佛見求，上帝見放。án-ni人有歹，上帝無辦，是上帝無公道；有錢--ê請和尚扑地獄，就會出地獄，無錢thang請和尚來扑--ê，就boē出地獄；án-ni是有錢者生，無錢者死，看上帝做貪官污吏，罪重到怎樣？
án-ni 人ê神魂若到天堂亦 m̄ 來附tī 神主，若到地獄就往往boē得來；已經boē附神主，才koh來創神主，che 敢 m̄ 是不通mah？
Kok較不通--ê，就是有ê 是一人也有幾若仙神主；親像漳州屬有一所在姓林--ê，幾十年情長毛反到in就請神主走，有ê 請公ê神主，有ê 請媽ê神主；對四散了後無koh做堆，因為請公ê神主--ê教請媽ê神主--ê著請媽ê神主來就in ； 請媽--ê講，阮既hiah見笑查某chhē lín查甫！對án-ni，請公ê神主--ê著創一身媽ê神主，請媽--ê，koh創一身公ê神主。親像án-ni，合理mah ？一人敢有兩個神thang附兩身木主ah？實在大不通。
2.設使會來附，伊亦 m̄ 來。人所愛親近--ê，的確著伊ê 同類，無同類就 m̄ 相倚。所以早用人來做尸，著用家己ê子孫才會做--得；是因為講，外姓ê子孫m̄ 是家己ê骨肉血脈所出--ê，神m̄來倚。總是iáu-kú是人，木主是柴，死死ê物，神敢beh倚？設使beh來倚，試問一塊仔ê枋有夠額thang hō͘ 神企起抑無？所講所做攏是無情理無意思；lín chhāi木主ê人，敢m̄ 家己省察看teh？
3.人teh chhāi木主，意思是講若無孝--伊，就會做枵鬼。若真正有影，就著續做hō͘ 伊穿，因為無食會枵，就無穿會寒。精牲無穿是因為伊有毛，敢人死了神魂會發毛？若án-ni是款待祖公做精牲，koh較不孝。今lín chhāi木主--ê，bat用物孝神主，敢bat續做衫仔褲hō͘ 伊穿；若既boē寒自然亦未枵，既然boē枵自然免祭，既然免祭就續免chhāi木主是明。
(後張beh koh印。)