辯神主論
Piān Sîn-chú Lūn
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 無lo̍h名 |
| 卷期 | 臺灣府城教會報 |
| 卷期 | 第23卷 |
| 日期 | 1887/5 |
| 頁數 | 35 |
白話字（原文數位化）
Piān Sîn-chú Lūn
1887.05 TĒ JĪ-CHA̍P SAN TIUN p.35-37
(Sī Ia̍p Bo̍k-su chò..ê.)
(Chiap chêng-tiuⁿ tē 29 bīn.)
Tē chhit toāⁿ
Iâ-so͘ ê ha̍k-seng tio̍h tuì-tiōng chin hàu.
Téng-bīn só͘ lūn ho̍k-sāi sîn-chú sī khi- phiàn chó͘-chong, koh tek-choē Siōng-tè; chóng-sī sìn-Chú ê lâng í-keng siū Sèng- sîn ê kám-hoà koé-kū oāⁿ-sin, hoân-sū tuì-tiōng chin, khì-choa̍t ké, hoaⁿ-hí chip- siú Siōng-tè ê kài-bēng, chīn-sim thiàⁿ Siōng-tè, koh thiàⁿ lâng chhin-chhiūⁿ ka-kī. Chit-ê thiàⁿ lâng chhin-chhiūⁿ ka-kī, tio̍h lia̍h thiàⁿ pē-bú choè tē-it iàu-kín; só͘-í tē-gō͘ tiâu-kài kóng, Kèng lín-ê pē- bú. án-ni hàu-kèng pē-bú, sī choè lâng ê kiáⁿ-jî iàu-kín ê pún-hūn; tāi-lio̍k ū saⁿ- chân thang gī-lūn.
Tē-it chân : Lūn tio̍h hàu-kèng pē- bú ê iân-kò͘. In-uī pē-bú siⁿ lán,iúⁿ- chhī lán, phō lán, chiàu-kò͘ lán, kà-sī lán; i thiàⁿ-kiáⁿ ê sim bô só͘ m̄ kàu, khu-lô ê chhim-un kóng boē chīn. Chhin-chhiūⁿ Si-keng lio̍k-gô ê phiⁿ ū kóng, “ Io̍k-pò- chi tek, hō-thian-bóng-ke̍k; “ chhin- chhiūⁿ án-ni,choè lâng ê kiáⁿ-jî,chiū nā kiâⁿ hàu-tō kàu chīn, ia̍h m̄-sī hi-hán ê tāi-chì, put-kò sī ha̍p-kai tiāⁿ-tiāⁿ.
Tē-jī chân:Lūn pē-bú siⁿ-chêng ê hàu- kèng. Taⁿ pē-bú iáu tī-teh, tio̍h ki̍p-sî hàu-kèng--i,chá-àm tio̍h ho̍k-sāi kam-chí, khûn-khiām lia̍p-chek lâi hōng-ióng--i, pò-tap pē-bú ióng-io̍k ê chhim-un; m̄- nā tio̍h hōng-ióng i ê sin-thé, koh tio̍h hōng-ióng i ê sim-chì, hoân-sū hoaⁿ-hí sūn-thàn--i, siông-siông hō͘ i ê sim hoaⁿ- hí. Chhin-chhiūⁿ Khóng-chú kóng,”Hū- bó͘ kî sūn ī--hô͘. “ In-uī goā-bīn kì-jiân ū kiong-kèng ê lé, lāi-bīn tek-khak ū chun-kèng ê sim. Chit-hō sūn-thàn pē- bú ê bēng-lēng, pí hōng-ióng i-ê sin-thé sī koh khah iàu-kín. Siat-sú hōng-ióng pē-bú hō͘ i chia̍h-chhēng chhiong-chiok, nā bô sêng-sūn tit-tio̍h i ê sim hoaⁿ-hí, kap iúⁿ-chhī káu bé ū sím-mi̍h koh-iūⁿ ? Chhin-chhiūⁿ Chú-iû teh mn̄g-hàu, Khóng-chú ìn--i kóng,”Taⁿ ê ū hàu--ê,sī lia̍h-choè oē iúⁿ-chhī, kàu tī káu bé lóng pîⁿ-pîⁿ oē-chhī, nā bô kèng ū sím-mi̍h hun-pia̍t ah ? “ Khó-kiàn ho̍k-sāi pē-bú tek-khak tio̍h lia̍h kèng choè iàu-kín.
Nā-sī pē-bú ê bēng-lēng ū ha̍p Siōng- tè ê chí-ì, sui-jiân tio̍h-boâ ia̍h m̄-thang the-sî. In-uī pē-bú thiàⁿ-kiáⁿ, ài i choè ū lō͘-ēng ê lâng, chiū siông-siông ài hō͘ i tio̍h-boâ; put-lūn sū lông kong siong, tek-khak sî-siông kàu-tok; chhin-chhiūⁿ Khóng-chú kóng,” ài--chi lêng-bu̍t lô-- hô͘ ? án-ni choè lâng ê kiáⁿ-jî, eng-kai chīn-la̍t lâi kiâⁿ pē-bú só͘ bēng-lēng, m̄- thang bú-bān--i.”
Siat-sú pē-bú só͘ bēng-lēng sī ge̍k Siōng-tè ê chí-ì, chiū m̄-thang thàn--i. In-uī pē-bú oē chhò-gō͘, lán m̄-thang kap i saⁿ-tâng chhò-gō͘. Chóng-sī m̄-thang kap i choè tuì-te̍k, tio̍h at-chí siū-khì, ēng hoaⁿ-hí ê bīn-sek, un-jiû ê siaⁿ-im, oán-choán ê oē,khí-kèng khí-hàu lâi khó͘- khǹg--i; chhin-chhiūⁿ Khóng-chú kóng, “ Sū hū-bó͘ ki kàn, kiàn-chì put-chiông, iū-kèng; put-uî,lô jî put-oàn;” án-ni ǹg- bāng i hoaⁿ-hí thiaⁿ, oē koé i ê ì-sù, lâi thàn Siōng-tè ê chí-ì; che chiah sǹg choè “ seng sū chi í lé. “
Koh ho̍k-sū pē-bú, tio̍h o̍h kó͘-chá-lâng ê bô͘-iūⁿ; chhin-chhiūⁿ Chan-chú hōng-ióng i ê lāu-pē Chan Sek, m̄-nā ta̍k-ji̍t ēng hó ê mi̍h ióng-chhī i ê seng-khu, koh hoān-sū chhiáⁿ mn̄g hoaⁿ-hí chun-thàn i ê ì-sù, lâi ióng-chhī i ê lāu-pē ê sim-chì. Só͘-í Bēng-chú ū kóng: “Sū-chhin nā Chan-chú khó-í.” Koh tio̍h chhin-chhiūⁿ Sūn ê ho̍k-sū i ê lāu-pē Kó͘-só͘, sui-jiân Kó͘-só͘ choè khok-to̍k ê lāu-pē, Sūn iáu-kú oē chīn ho̍k-sū pē-bú ê tō-lí, tì-kàu hō͘ i ê lāu-pē Kó͘-só͘ hoaⁿ-hí. Chit-ê sī Tiong-kok chheng tāi-hàu ê lâng, lán tio̍h o̍h i ê khoán-sit.
Koh ū Sèng-keng só͘ kì-chài tāi-hàu ê lâng, lán it-hoat tio̍h o̍h--i; chiū-sī Iok- sek, i tek-chì ê ji̍t, hōng-ióng i-ê lāu-pē Ngá-kok, hō͘ i an-jiân ho̍k-sāi Siōng-tè kàu tī chi̍t-sì-lâng, ia̍h soà chiàu-kò͘ i-ê thong-cho̍k. Koh ū chi̍t-lâng sûn-choân ū hàu--ê, chiū-sī Kiù-chú Iâ-so͘; i chiâu-chn̂g chun-thàn Thiⁿ-pē ê chí-ì, hōng- chhe lîm-kàu sè-kan, lâi kiâⁿ kiù-lâng ê tāi-chì, kàu chi̍t-sì-lâng bô chi̍t-tiám-á ê khiàm-kheh. Khoàⁿ Iok-hān cha̍p-chhit chiuⁿ, tē-sì chat kóng,” Goá êng-kng Lí tī sè-kan, Lí só͘ kau-tāi goá kiâⁿ--ê, goá í-keng kiâⁿ--i. “ Chhin-chhiūⁿ án-ni, sìn Chú ê lâng beh kiâⁿ hàu-tō, m̄-nā tio̍h o̍h kó͘-chá chheng tāi-hàu ê lâng ê bô͘-iūⁿ, it-hoat tio̍h o̍h Kiù-chú, chiah thang kóng sī chiâu-chn̂g ê ū hàu.
Tē-saⁿ chân : Lūn pē-bú sí-āu ê hàu- kèng. Taⁿ sìn Chú ê lâng, m̄-nā pē-bú oa̍h-teh ê sî tio̍h hàu-kèng,chiū pē-bú sí- āu ia̍h tio̍h hàu-kèng. Chiū-sī pē-bú sí ê sî, tio̍h chīn ai-siong ê chêng, iu-būn thî-khàu; koh chiàu i-ê khuì-la̍t pī-pān koan-kok i-khim lâi chòng--i, lâi an i ê jio̍k-thé; tio̍h khiā bōng-pâi lâi choè kì- hō; che chiah sǹg choè “sú, chòng chi í lé.”Kàu tī bâi-chòng liáu-āu,chiū bô mi̍h thang kèng-hōng, nā ū siú saⁿ-nî ê sng- hà, lâi siàu-liām i si̍p-goa̍t hoâi-thai sam- liân jú-pō͘ ê un-te̍k. Lūn-kàu hiàn-chè ê lé chiū m̄-sái ēng, in-uī sio̍k tī goā- phê, m̄-sī chin-hàu, lóng bô lī-ek pē-bú, hoán-tńg tek-choē Siōng-tè, só͘-í m̄- thang kiâⁿ hiàn-chè ê lé.
Sui-jiân m̄-sái koh-chài ēng mi̍h khoán-thāi pē-bú, ia̍h m̄ sī kóng hàu-tō kiâⁿ oē chīn, iáu-kú ū thang kiâⁿ; chiū- sī ang-bó͘ tio̍h hô-ha̍p, khoàⁿ Í-hut-só͘ tē-gō͘ chiuⁿ 22 chat, 28 chat; hiaⁿ-tī tio̍h saⁿ-thiàⁿ, lâi siàu-liām tâng-pau ê gī; khoàⁿ Lô-má 12 chiuⁿ, 10 chat; che sī hàu-kèng pē-bú ê si̍t-sim. Koh tio̍h hô-hó chong-cho̍k, hián-bêng it-pún ê chhin, che sī hàu-kèng pē-bú ê si̍t-sū. Koh tio̍h chiàu-sî sûn-sī pē-bú chó͘- chong ê hûn-bōng lâi chiàu-kò͘ i-ê kut- thâu; uī i-ê tāi-siū á-sī siáu-éng thang khoàⁿ i-ê bīn-māu. Koh tio̍h chiong i- ê hó oē, hó ê phín-hēng kì tī chheh--ni̍h, thang kà-sī chú-ti̍t chhin-lâng; siat-li̍p cho̍k-phó͘, kì-chài pē-bú chó͘-chong ê seng-sîn ji̍t-ge̍h, kap kè-sì ê nî, ge̍h, ji̍t, sî, kap chòng tī sím-mi̍h soaⁿ, hō͘ le̍k-tāi ê hō͘-è ū thang khe-khó; che sī hàu-kèng pē-bú ê si̍t-iōng. Koh tio̍h li̍p-sin kiâⁿ-hô, chīn-la̍t keng-êng lâi chiàu-kò͘ pē-bú chó͘-chong só͘ lâu ê gia̍p, lâi êng- hián i-ê miâ-siaⁿ; che sī hàu-kèng pē-bú ê si̍t-tek. Chhin-chhiūⁿ án-ni, chiah thang kóng sī “ pò-pún tui-oán, “ “ kè- chì su̍t-sū, “ chīn hàu-tō ê ì-gī.
Kiat-bé
Lūn kiâⁿ chīn-hàu tek-khak ū toā hok-khì
Taⁿ hàu sī choè chèng-hāng hó-tek ê thâu, sìn-Chú ê lâng nā oē kiâⁿ téng-bīn só͘-lūn ê chin-hàu, tek-khak oē tit-tio̍h Siōng-tè só͘ èng-ín ê hok-khì. In-uī tē- gō͘ tiâu-kài ū kóng,” Kèng lín ê pē-bú, chiū thang tī Iâ-hô-hoa lín Siōng-tè só͘ siúⁿ-sù ê toē-hng, lâi hióng-siū tn̂g hè-siū. “ Khoàⁿ chit-kù só͘ pau-hâm--ê sī put-chí khoah; in-uī tn̂g-hè-siū sī ngó͘- hok ê thâu chi̍t tiâu. Kó͘-chá Sùn oē chīn ho̍k-sāi pē-bú ê tō-lí, tit-tio̍h chheng-choè tāi hàu; khoàⁿ Su-keng Giâu-tián kóng,” Khek-hâi í hàu;”só͘-í tit-tio̍h Siōng-tè só͘ siúⁿ-sù ê chiok-uī, hōng-lo̍k, miâ-siaⁿ, tn̂g-hè-siū, kàu lāu siān-chiong.
Goān lán sìn-Chú ê lâng bián-lē lâi kiâⁿ chit-hō chin-hàu ê pún-hūn, ia̍h thang ǹg-bāng oē tit-tio̍h chit-hō ê hok-khì. Siat-sú boē tit-tio̍h chit sè-kan goā-phê chiah-ê hok-khì, iáu-kú oē tit-tio̍h sim-koaⁿ siông-siông pêng-an, sî- khek kap Siōng-tè saⁿ-chhin,khah-iâⁿ tī goā-phê ê hok-khì choē-choē, kàu tī kè- sì ê ji̍t, thang hióng-siū thian-tông éng- oán oa̍h bû-kiông-chīn ê hok-khì. Sī goá ê sim só͘ goān.
Ia̍p Bo̍k-su ê piān Sîn-chú lūn, taⁿ ìn bêng-pe̍k.
漢羅（Ùi原文改寫）
辯神主論
1887.05 第二十三張 p.35-37
(是葉牧師做--ê。)
(接前張第29面。)
第七段
耶穌ê學生著tuì重真孝。
頂面所論服事神主是欺騙祖宗，koh得罪上帝；總是信主ê人已經受聖神ê感化改舊換新，凡事tuì重真，棄絕假，歡喜執守上帝ê戒命，盡心疼上帝，koh疼人親像家己．這個疼人親像家己，著掠疼父母做第一要緊；所以第五條戒講，敬lín-ê父母。án-ni孝敬父母，是做人ê子兒要緊ê本分；大約有三層thang議論。
第一層：論著孝敬父母ê緣故。因為父母生咱、養飼咱、抱咱、照顧咱、教示咱；伊疼子ê心無所m̄ 到，劬勞ê深恩講boē盡。親像詩經蓼莪ê篇有講，「欲報之德，昊天罔極；」親像án-ni，做人ê子兒，就若行孝道到盡，亦m̄ 是稀罕ê事誌，不過是合該tiāⁿ -tiāⁿ。
第二層：論父母生前ê孝敬。今父母iáu tī-teh，著及時孝敬--伊，早暗著服事甘旨，勤儉粒積來奉養--伊，報答父母養育ê深恩；m̄ 但著奉養伊ê身體，koh著奉養伊ê 心志，凡事歡喜順趁--伊，常常hō͘ 伊ê心歡喜。親像孔子講，「父母其順矣--乎。」因為外面既然有恭敬ê禮，內面的確有尊敬ê心。這號順趁父母ê命令，比奉養伊ê 身體是koh較要緊。設使奉養父母hō͘ 伊食穿充足，若無承順得著伊ê 心歡喜，佮養飼狗馬有甚物各樣？親像子由teh問孝，孔子應--伊講，「今ê有孝--ê，是掠做會養飼，到tī 狗馬攏平平會飼，若無敬有甚物分別ah？」可見服事父母的確著掠敬做要緊。
若是父母ê命令有合上帝ê旨意，雖然著磨亦m̄-thang推辭。因為父母疼子，愛伊做有路用ê人，就常常愛hō͘伊著磨；不論士農工商，的確時常教督；親像孔子講，「愛--之能勿勞--乎？án-ni做人ê子兒，應該盡力來行父母所命令，m̄-thang侮慢--伊。」
設使父母所命令是逆上帝ê旨意，就m̄-thang趁--伊。因為父母會錯誤，咱m̄-thang佮伊相同錯誤。總是m̄-thang佮伊做對敵，著遏止受氣，用歡喜ê面色、溫柔ê聲音、婉轉ê話，起敬起孝來苦勸--伊；親像孔子講，「事父母幾諫，見志不從，又敬；不違，勞而不怨；」án-ni向望伊歡喜聽，會改伊ê意思，來趁上帝ê旨意；che才算做「生事之以禮。」
Koh服事父母，著學古早人ê模樣；親像曾子奉養伊ê 老父曾軾，m̄ 但逐日用好ê物養飼伊ê 身軀，koh凡事請問歡喜遵趁伊ê 意思，來養飼伊ê 老父ê心志。所以孟子有講：「事親若曾子可以。」Koh著親像舜ê服事伊ê 老父瞽叟，雖然瞽叟最酷毒ê老父，舜iáu-kú會盡服事父母ê道理，致到hō͘ 伊ê老父瞽叟歡喜。這個是中國稱大孝ê人，咱著學伊ê 款式。
Koh有聖經所記載大孝ê人，咱一發著學--伊；就是約瑟，伊得志ê日，奉養伊ê 老父雅各，hō͘ 伊安然服事上帝到tī 一世人，亦續照顧伊ê 通族。Koh有一人純全有孝--ê，就是救主耶穌；伊齊全遵趁天父ê旨意，奉差臨到世間，來行救人ê事誌，到一世人無一點仔ê欠缺。看約翰十七章，第4節講，「我榮光你tī 世間，你所交代我行--ê，我已經行--伊。」親像án-ni，信主ê人beh行孝道，m̄ 但著學古早稱大孝ê人ê模樣，一發著學救主，才thang講是齊全ê有孝。
第3層：論父母死後ê孝敬。今信主ê人，m̄ 但父母活teh ê時著孝敬，就父母死後亦著孝敬。就是父母死ê 時，著盡哀傷ê情，憂悶啼哭；koh照伊ê氣力備辦棺槨衣衾來葬--伊，來安伊ê 肉體；著企墓牌來做記號；che才算做「死，葬之以禮。」到tī 埋葬了後，就無物thang敬奉，若有守三年ê喪孝，來數念伊十月懷胎3年乳哺ê恩德。論到獻祭ê禮就m̄ 使用，因為屬tī 外皮，m̄ 是真孝，攏無利益父母，反轉得罪上帝，所以m̄-thang行獻祭ê禮。
雖然m̄ 使koh再用物款待父母，亦m̄ 是講孝道行會盡，iáu-kú有thang行；就是翁某著和合，看以弗所第5章22節，28節；兄弟著相疼，來數念同胞ê義；看羅馬12章，10節；che是孝敬父母ê實心。Koh著和好宗族，顯明一本ê親，che是孝敬父母ê實事。Koh著照時巡視父母祖宗ê墳墓來照顧伊ê 骨頭；畫伊ê 大壽抑是肖影thang看伊ê 面貌。Koh著將伊ê好話，好ê品行記tī 冊--ni̍h，thang教示子姪親人；設立族譜，記載父母祖宗ê生辰日月，佮過世ê年、月、日、時，佮葬tī 甚物山，hō͘ 歷代ê後裔有thang稽考；che是孝敬父母ê實用。Koh著立身行和，盡力經營來照顧父母祖宗所留ê業，來榮顯伊ê 名聲；che是孝敬父母ê實德。親像án-ni，才thang講是「報本追遠」、「繼志述事」，盡孝道ê意義。
結尾
論行盡孝的確有大福氣
今孝是做眾項好德ê頭，信主ê人若會行頂面所論ê真孝，的確會得著上帝所應允ê福氣。因為第五條誡有講，「敬lín ê父母，就thang tī 耶和華lín上帝所賞賜ê地方，來享受長歲壽。」看這句所包含--ê是不止闊；因為長歲壽是五福ê頭一條。古早舜會盡服事父母ê道理，得著稱做大孝；看書經堯典講，「克諧以孝；」所以得著上帝所賞賜ê爵位、俸祿、名聲，長歲壽，到老善終。
願咱信主ê人勉勵來行這號真孝ê本分，亦thang向望會得著這號ê福氣。設使boē得著這世間外皮chiah-ê福氣，iáu-kú會得著心肝常常平安，時刻佮上帝相親，較贏tī外皮ê福氣濟濟，到tī 過世ê日，thang享受天堂永遠活無窮盡ê福氣。是我ê心所願。
葉牧師ê辯神主論，今印明白。