Tī Hêng-chhun-koān kiâⁿ-iû thoân-tō

文獻資訊

項目 資料
作者 無lo̍h名
卷期 臺灣府城教會報
卷期 第20卷
日期 1887/2
頁數 15

白話字(原文數位化)

Tī Hêng-chhun-koān kiâⁿ-iû thoân-tō

1887.02 TĒ JĪ-CHA̍P TIUN p.15-16

(Sī Pa Sian-siⁿ kì--ê.)

Kū-nî 12 goe̍h 17, chiū-sī pài-it, hit-mê goá tuì An-pêng lo̍h-chûn khì Tang- káng, tī-hia chham Tong Sian-siⁿ, Âng I-seng, keng Sian-siⁿ chhú-chê. (Keng Sian-siⁿ chiū-sī Chó͘-ke Sèng-chheh Kong-hoē chhe--ê, lâi Tiong-kok liāu-lí bē Sèng-chheh ê sū; hit-tia̍p chham Keng Sian-siⁿ-niû ū lâi Hú-siâⁿ sio- thàm.) Kàu pài-saⁿ mê-hng, goán sì-ê koh-chài tah chi̍t-chiah siong-chûn beh khì lâm-lō͘-boé, khoàⁿ hia hit-ê Teng- lâu, iā beh chhoē hit só͘-chāi ê Ka-lé. Pài-gō͘ chá-khí kàu-tè; tāi-seng khì khoàⁿ Teng-lâu, iā ū lâng kiò-chò Teng- tâi. Chit keng lâu sī khí tī Gō-loân-phīⁿ, chiū-sī Tâi-oân hái-sū ke̍k-lâm ê só͘-chāi, saⁿ-bīn ǹg-hái, chi̍t-bīn khò-soaⁿ. Lâu sī îⁿ-îⁿ, chha-put-to 8 tn̄g koân, tn̄g-goā khoah; bô lâng teh toà; tiâu-kang khí teh tiám-teng chò kiâⁿ-chûn ê lō͘-ēng. Hit-ki teng chin-kng, lī gō͘ la̍k phò͘ lō͘, iā khoàⁿ ē bêng. Teng--ni̍h ū la̍k tiâu sim, sim sī îⁿ-khoân--ê, lāi-goā hun-chò la̍k- têng; nā lóng-chóng tiám, chi̍t-mî tio̍h ēng chi̍t-siuⁿ, chiū-sī nn̄g tháng ê thô͘- thoàⁿ-iû. Ū mî tú-tio̍h bô bông-bū, tiám saⁿ-tiâu-sim iā ē chiok-kng. Teng ê chhang-kńg chin toā ki, muí-ki bé tio̍h gō͘ kho͘ gîn. Ta̍k-mî tuì ji̍t-lo̍h tiám kàu ji̍t-chhut, kui-mê tiāⁿ-tio̍h ū lâng sio-lûn-liû teh kò͘. Tī-hia ū saⁿ-ê Goā-kok lâng teh chò hit-keng lâu ê chú-sū, iā ū chhiàⁿ kuí-nā ê Tn̂g-lâng teh tàu-kha- chhiú; in-ê chhù khí oá tī hit-ê Lâu- kha. Kàu-taⁿ khí ū sì-nî goā ê kú; hit- sî in-uī kiaⁿ Ka-lé, só͘-í khí kàu put-chí kian-kò͘ chām-gâm, chhin-chhiūⁿ phàu- tâi ê khoán-sit. Lâu sī ēng thih-pán chò--ê, lāi-goā toā-sè kok-uī ê chhèng chin-chē; phah-sǹg thong Tâi-oân ê chheⁿ-hoan khì phah, iā bô iàu-kín. Khí hit-keng ê só͘-huì lóng-chóng khai ū saⁿ sì cha̍p-bān gîn, sī tuì Hái-koan chhut--ê.

Goán tī-hia pài-gō͘ hioh chi̍t-ji̍t, hō͘ Chú-sū ê lâng hó-lé khoán-thāi. Pài-la̍k koè--lâi Hêng-chhun-koān. Koān- siâⁿ khí í-keng chhit peh nî kú, kàu-taⁿ boē ū loā-chē lâng toà tī-hia. Tī-hia koè lé-pài. Pài-it chá-khí, khì Ka-lé-chng. Hia-ê Ka-lé í-keng kui-hoà kuí- nā nî, chiông-tiong chē-chē-ê ē hiáu-tit kóng pe̍h-oē, iā chiàu-lē thì-thâu, iā ū chhù-the̍h, lāi-bīn bîn-chhn̂g, í-toh, oáⁿ-ti̍h-tū lóng piān; chóng-sī iáu-boē ū lâng bat-jī. In hit-cho̍k, lâng kiò-chò Pâi-oân, khiok bô loā-chē lâng. Chiàu in kóng, in chham āu-soaⁿ Ti-pún ê Ka- lé sī siāng-cho̍k, hiàng-sî ū pun-thiah; tī-hia ê lâng-gia̍h khah-chē. iáu ū chi̍t-cho̍k hō-chò A-mî-á, sī teh hō͘ in chhe- ēng; nā beh kiò i chò-kang, m̄-bián chhut-chîⁿ hō͘ i. I ka-tī lóng bô chèng- choh, kan-ta tuì Tn̂g-lâng lâi siu-cho͘, khì chia̍h-ēng.

Goán khì, tāi-seng tuì Siau-má-lî kàu Chi-la-soh; hia-ê thâu-lâng hō-chò Bûn- kiat. Goán tī-hia hō͘ i chhiáⁿ, iā tām- po̍h mi̍h sàng i. I put-chí hó khoán- thāi goán, chí-ū bô hoaⁿ-hí goán m̄ chham in chò-hoé chia̍h-chiú; in-uī goán chai chit-ê chiú chin lī-hāi, koat- toàn m̄-hō͘ i chhiáⁿ. Kàu hit mê koè-- lâi Káng-kháu; hia-ê thâu-lâng hō-chò Kap-teng, kóng sī Bûn-kiat ê bó-kū. Hit-mê ū chhoā cha̍p-goā-ê lâi tī-hia, chhiùⁿ-khek thiàu-bú, chiū-sī hoaⁿ-hí goán khì ê ì-sù. Goán iā ū gîm-si hō͘ in thiaⁿ, āu-lâi goá sūn ki-hoē kóng tō-lí. In tāi-ke tiām-tiām teh thiaⁿ; chit-ê Bûn-kiat ū chiong goá ê oē hoan-e̍k hō͘ in chai. In kóng tō-lí sī hó, in ài thàn; in-uī Tn̂g-lâng pek i tio̍h ho̍k-sāi kong- má-pu̍t, in put-chí m̄-ài, kóng sī hiàng; mn̄g goán khoàⁿ ho̍k-sāi Siōng-tè tio̍h cháiⁿ-iūⁿ. Goán chiū kóng hō͘ in thiaⁿ; koè bîn-á-chá-khí iáu-boē khí-sin, Tong Sian-siⁿ iā sūn ki-hoē koh kā in kóng. Hit-sî kóng bô loā-chē oē, in-uī bô ki- hoē thang toà khah-kú; siūⁿ beh chheh sàng in, in to m̄-bat-jī, sī bô lō͘-ēng. Kan-ta khó͘-khǹg in m̄-thang pài-pu̍t; iā ū chhiáⁿ in lâi Hú-siâⁿ. In kóng ǹg- bāng jī-goe̍h-kan ài-beh lâi; hit-tia̍p nā kàu, goán chiū thang khah siông-sè kà- sī in. Goán teh siūⁿ, beh chhe lâng tiàm tī in tiong-kan thoân tō-lí, khó-sioh put-chí khiàm-kang, in-uī sin-siat ê só͘-chāi í-keng chē uī; nā bô chhe lâng khì, iū kiaⁿ-liáu in chiām-chiām hō͘ lâng ín-iú khì thàn khiàn-sńg pháiⁿ hong-sio̍k, kiám m̄ sī sit-liáu ki-hoē? Chhiáⁿ ta̍k- uī ê hiaⁿ-tī in-uī chit-ê tāi-chì kiû Siōng- tè khui-lō͘; lán m̄-thang kan-ta siūⁿ ka- tī tit-tio̍h kiù chiū hó, tek-khak tio̍h ài chèng-lâng tit-tio̍h kiù.

Goán pài-jī e-hng kàu Chhia-siâⁿ; pài-saⁿ kàu Pang-liâu; pài-sì kàu Tang- káng, lóng pêng-an.

漢羅(Ùi原文改寫)

佇恆春縣行遊傳道

1887.02 第二十張 p.15-16

(是巴先生記--ê。)

舊年12月17,就是拜一,hit暝我對安平落船去東港,tī-hia chham Tong先生,洪醫生,Keng先生取齊。(宮先生就是祖家聖冊公會差--ê,來中國料理賣聖冊ê事;hit-tia̍p chham Keng先生娘有來府城相探。)到拜三暝昏,阮4個koh再搭一隻商船beh 去南路尾,看hia hit個燈樓,也beh chhoē hit所在ê傀儡。拜五早起到tè,代先去看燈樓,也有人叫做燈臺。這間樓是起tī鵝鸞鼻,就是台灣海嶼極南ê所在,三面向海,一面靠山。樓是圓圓,差不多8丈懸,丈外闊,無人teh toà,刁工起teh點燈做行船ê路用。hit支燈真光,離五六舖路,也看會明。燈--裡有6條心,心是圓環--ê,內外分做6重,若攏總點,一暝著用一箱,就是兩桶ê土炭油。有暝tú著無茫霧,點3條心也會足光。燈ê chhang-kńg 真大支,每支買著5箍銀。逐暝對日落點到日出,歸暝定著有人相輪流 teh顧。Tī-hia有3個外國人 teh做 hit間樓ê主事,也有倩幾若個唐人 teh鬥腳手,in-ê厝起倚tī hit個樓腳。到今起有4年外ê久,hit時因為驚傀儡,所以起到不止堅固chām-gâm,親像砲臺ê款式。樓是用鐵板做--ê,內外大細各位ê銃真濟,扑算通台灣ê生番去扑,也無要緊。起 hit間 ê所費攏總開有三四十萬銀,是對海關出--ê。

阮tī-hia拜五歇一日,hō͘主事 ê人好禮款待。拜六過--來恒春縣,縣城起已經七八年久,到今boē有偌濟人toà tī-hia。Tī-hia過禮拜,拜一早起,去傀儡庄。Hia-ê傀儡已經歸化幾若年,從中濟濟個會曉tit講白話,也照例剃頭,也有厝宅,內面眠床、椅桌、碗碟箸攏便,總是iáu-boē有人bat字。In hit 族,人叫做排灣,卻無偌濟人。照in講,in chham 後山知本ê傀儡是像族,向時有分拆,tī-hia ê人額較濟。iáu 有一族號做A-mî-á,是teh hō͘ in差用,若beh叫伊做工,m̄免出錢hō͘伊。伊家己攏無種作,kan-ta對唐人來收租,去食用。

阮去,代先對Siau-má-lî 到Chi-la-soh,hia-ê頭人號做文傑。阮tī-hia hō͘伊請,也淡薄物送伊。伊不止好款待阮,只有無歡喜阮m̄ chham in做伙食酒,因為阮知chit個酒真厲害,決斷m̄-hō͘伊請。到hit暝過--來港口,hia-ê頭人號做Kap-teng,講是文傑ê母舅。Hit暝有chhoā 十外個來tī-hia,唱曲跳舞,就是歡喜阮去ê意思。阮也有吟詩hō͘ in聽,後來我順機會講道理。In大家恬恬teh聽,這個文傑有將我ê話翻譯hō͘ in知。In講道理是好,in愛thàn;因為唐人逼伊著服事公媽佛,in不止m̄愛,講是hiàng,問阮看服事上帝著怎樣。阮就講hō͘ in聽,過明仔早起iáu-boē起身,Tong先生也順機會koh kā in講。Hit時講無偌濟話,因為無機會thang toà 較久,想beh冊送in,in 都m̄-bat字,是無路用。Kan-ta 苦勸in m̄-thang 拜佛,也有請in來府城。In講向望二月間愛beh來,hit-tia̍p 若到,阮就thang 較詳細教示in。阮teh想,beh差人tiàm tī in中間傳道理,可惜不止欠工,因為新設ê所在已經濟位;若無差人去,又驚了in漸漸 hō͘人引誘去趁khiàn-sńg 歹風俗,kiám m̄ 是失了機會?請逐位ê兄弟因為這個代誌求上帝開路;咱m̄- thang kan-ta想家己得著救就好,的確著愛眾人得著救。

阮拜二e昏到車城;拜三到枋寮;拜四到東港,攏平安。