北港媽ê新聞
Pak-káng Má ê Sin-bûn.
文獻資訊
| 項目 | 資料 |
|---|---|
| 作者 | 周步霞 Chiu Pō͘-hâ |
| 卷期 | 臺灣府城教會報 |
| 卷期 | 第8卷 |
| 日期 | 1886/3 |
| 頁數 | 51 |
白話字（原文數位化）
Pak-káng Má ê Sin-bûn.
(Sī Chiu Pō͘-hâ kì--ê.)
1886.03 TĒ PEH TIUN p.51
Ka-gī sio̍k Pak-káng ū chi̍t-keng biō, miâ kiò Tiâu-thian-keng, lāi-tiong ū chi̍t-sin jī-má, hō-chò Thian-siōng Sèng-bó, sī thong Tâi-oân tē-it ū miâ-siaⁿ--ê ; lâng nā beh chhiáⁿ chit-sin Jī-má lâi kèng, chi̍t-ji̍t tio̍h saⁿ-kho͘-gîn,100 ji̍t tio̍h 300 kho͘, chē-chió ji̍t tio̍h chiàu-sǹg .
Kū-nî peh-goe̍h-kan, Ka-gī siâⁿ-lāi-goā ta̍k kéng-hūn ū khì chhiáⁿ , ēng chē-chē kò͘-sū lāu-jia̍t ; iū mê-ji̍t chò-hì hàu-kèng,khai-chîⁿ chin-chē kàu bē-sǹg--tit . Ka-gī siâⁿ pak-mn̂g-goā Un-sio-chhù-kéng sī lō͘-boé chhiáⁿ lâi kèng, kèng-liáu tio̍h soà chhiáⁿ khì hêng .
Thâu chi̍t-ji̍t chhiáⁿ , lâng chiū chò-hì siang-pêng tàu, koh tìm phàu-siâⁿ chin lāu-jia̍t ; tē-jī-ji̍t, tē-saⁿ-ji̍t iā-sī án-ni ; tē-sì-ji̍t beh sàng khì hêng Pak-káng-biō . Kng kàu Sin-káng hioh-khùn, kiō-lāi pu̍t ū tháu-khui , kàu koh khí-sin ê sî , bē kì--tit pa̍k . Kàu Pak-káng khe ê khàm-téng , beh lo̍h khàm-ē, Má-chó͘-pô tuì kiō-lāi ū khi̍h-li̍h kho̍k-lo̍k poa̍h--lo̍h-khì , siak tī khàm-ē. Kng ê lâng koáⁿ-kín khioh , hē tī kiō-lāi , koh kng--khì .
Theⁿ-pâi ê lâng cháu chò-chêng khì pò hoê-siūⁿ. Kng kàu-uī, hoê-siūⁿ chiū giām-siong , kah lâng khì phah lô kiò thâu-ke , lô͘-chú , kap chèng phò͘-hō͘ , kóng , Lán ê Chó͘-má hō͘ ka-gī ê lâng kng-khì chau-that ,seng-khu giām gō͘-siong .
āu-lâi chiong hiah-ê kiō-pan, kap sàng-khì hêng ê lâng, lóng pa̍k-la̍k--khí-lâi , lêng-jio̍k, khó͘-chhó͘ in .
iā ū siá-phoe hō͘ thong Ka-gī chhiáⁿ Má-chó͘ ê thâu-lâng, kóng tio̍h Pak-káng kā in chò-chiò, á-sī khì Bî-chiu khai-gán chhiáⁿ-sîn, kóng sîn tio̍h-kiaⁿ tò--khì lah . Ka-gī ê thâu-lâng hoê-phoe kóng, nā beh-soah chiū án-ni soah, nā m̄ , mê-nî in m̄ chhiáⁿ .
Taⁿ hiah-ê kiō-pan ū lâng pàng-tò-lâi; chóng-sī chit-ê sū-chêng m̄-chai āu-lai beh kàu-nāu kàu án-choáⁿ-iūⁿ .
Koh ū chi̍t-ê Un-sio-chhù lâng, kuí-nā-cha̍p nî chêng siàu-liām beh kàu biō khì sio-kim, kàu hit-tia̍p iā kap in khì ; kim sio-liáu, iā hō͘ lâng pa̍k chò-tui .
Kuí-nā mî-ji̍t iau, koâⁿ; iā-kàu pàng tó lâi ê sî, chin m̄ kam-goān; ū pháiⁿ-chhuì chiù-chó͘, kóng i kàu sí iā m̄-khéng hit-hō chhâ-thâu-á, iā beh hoan-hù i ê āu-e̍k m̄-thang pài bu̍t, chin-chiàⁿ bē pó-pì lâng; bē kè-tit in ji̍p-kàu ê lâng kóng bu̍t sī chhâ-thâu-á bô sèng. Ū lâng hì-lōng kóng, káⁿ sī khoàⁿ káng-goe̍h mî-ji̍t ê hì, bô bîn, tī kiāu-lāi ài khùn tuh-ka-choē, chiah poa̍h lo̍h--khì; ū lâng kóng, káⁿ sī chhuì-ta, kàu khoe beh lo̍h-lâi chia̍h chuí.
Goá siūⁿ i bô khoàⁿ-hì , iā bē chhuì-ta lim-chuí, put-kò sī chhâ ê siōng , sio̍k sí-ê mi̍h, bô sîn , bē siàⁿ, lâng kèng i ho̍k-sāi i, si̍t-chāi sī gōng kàu-ke̍k; ǹg-bāng lâng tuì án-ni chhéⁿ-gō͘, chhin-chhiūⁿ hit-ê lâng kóng pún-sin m̄-pài , iā beh hoan-hù i-ê hō͘-è m̄-thang pài:sī goán-ê sim só͘-ài .
āu-lâi ū thiaⁿ--kìⁿ kóng, Ka-gī siâⁿ ū thê 30 kho͘-gîn hō͘ hoê-siūⁿ khì chò-chiò:tāi-chì chiū án-ni soah .
漢羅（Ùi原文改寫）
北港媽ê新聞
(是周步霞記--ê.)
1886.03 第八張 p.51
嘉義屬北港有一間廟，名叫朝天宮，內中有一身二媽，號做天上聖母，是通台灣第一有名聲--ê；人若beh請這身二媽來敬，一日著3箍銀，100日著300箍，濟少日著照算。
舊年8月間，嘉義城內外逐kéng-hūn 有去請，用濟濟故事鬧熱；又暝日做戲孝敬，開錢真濟到bē算--得。嘉義城北門外溫燒厝境是路尾請來敬，敬了著續請去還。
頭一日請，人就做戲雙爿鬥，koh tìm炮城真鬧熱；第2日，第3日也是án-ni；第4日beh送去還北港廟。扛到新港歇睏，轎內佛有tháu開，到koh起身ê時，bē記--得縛。到北港溪ê崁頂，beh落崁下，媽祖婆tuì轎內有khi̍h-li̍h kho̍k-lo̍k跋--落去，摔tī崁下。扛ê人趕緊拾，下tī轎內，koh扛--去。
撐排 ê人走做前去報和尚。扛到位，和尚就驗傷，kah 人去扑鑼叫頭家，爐主，佮眾鋪戶，講，咱ê祖媽hō͘嘉義ê人扛去蹧躂，身軀驗五傷。
後來將hiah-ê轎班，佮送去還ê人，攏縛落--起-來，凌辱，苦楚in。
也有寫批hō͘通嘉義請媽祖ê頭人，講著北港kā in做醮，抑是去湄洲開眼請神，講神著驚倒--去lah。嘉義ê頭人回批講，若欲煞就án-ni煞，若m̄，明年in m̄請。
今hiah-ê轎班有人放倒來；總是這個事情m̄知後來beh夠鬧到án-choáⁿ樣。
Koh有一個溫燒厝人，幾若十年前數念beh到廟去燒金，到hit-tia̍p也佮in去；金燒了，也hō͘人縛做堆。
幾若暝日枵、寒；也到放倒來ê時，真m̄甘願；有歹喙咒咀，講伊到死也m̄肯hit號柴頭仔，也beh吩咐伊ê後裔m̄通拜佛，真正bē保庇人；bē過得in入教ê人講佛是柴頭仔無聖 。有人戲弄講，敢是看káng-goe̍h 暝日ê戲，無眠，tī轎內ài睏tuh-ka-choē，才跋落--去；有人講，敢是嘴礁，到溪beh落來食水。
我想伊無看戲，也bē嘴礁lim水，不過是柴ê像，屬死ê物，無神，bē 聖，人敬伊服事伊，實在是憨夠極；向望人tuì án-ni醒悟，親像hit-ê人講本身m̄拜，也beh吩咐伊ê後裔m̄-thang拜：是阮ê心所愛。
後來有聽--見講，嘉義城有提30箍銀hō͘和尚去做醮：事誌就án-ni煞。